اجرای طرح هادی مهرآباد

اجرای طرح هادی روستای مهرآباد با پیگیری مستمر دهیار محترم بهزاد پیرزهی

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه
برچسب ها: اجرای طرح هادی پسکوه مهرآباد مهرآباد پسکوه مهرآباد پسکوه مهرآباد مهرآباد پسکوه طرح هادی

تاريخ : پنج شنبه 28 / 1 / 1393

| 9:2 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

مطالعه موردی روستای کله هوک -پسکوه(جامعه شناسی روستایی)

بررسی تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جامعه روستایی ایران

(مطالعه موردی روستای کله هوک از توابع شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان در 6 دهه اخیر)

مقدمه و طرح مسأله

یکی از موضوعاتی که همواره مورد توجه اقتصاد دانان، روانشناسان و به خصوص جامعه

شناسان قرار گرفته است بحث توسعه روستایی و شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه نیافتگی روستایی بوده است.

در زمینه توسعه روستایی « دیاسن معتقد است توسعه روستایی راهبردی است که به منظور

بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی گروه خاص از مردم (روستاییان فقیر) طراحی شده است.

این فرایند شامل بسط منافع توسعه در میان فقیرترین اقشاری است که در مناطق روستایی

در پی کسب معاش هستند، این گروه شامل کشاورزان خرده پا، خوش نشینان و کشاورزان

بی زمین است». در نتیجه توسعه روستایی شامل فرایند عمیقی از تغییرات در کل جامعه است.

این فرایند روشی برای افزایش فرصت های قابل دسترسی برای فرد و افزایش

امکانات بهره وری از آنهاست (ازکیا، بی تا، 21).

هدف های توسعه روستایی در محدوده یک بخش خلاصه نمی شود،

بلکه مواردی چون بهبود و بهره وری، افزایش اشتغال، تأمین حداقل قابل قبول غذا، مسکن،

آموزش و بهداشت را در بر می گیرد (ازکیا، بی تا، 21)

کشورهای جهان سوم از جمله ایران از دیرباز اقداماتی را در جهت توسعه روستایی

انجام داده اند و هدفشان بهبود و توسعه اقتصادی ـ اجتماعی روستایی بوده است.

که اصلاحات ارضی یکی از این اقدامات در جهت رسیدن به این هدف بوده است

ولی در ایران در زمان محمدرضا شاه اصلاحات ارضی بیشتر برای تثبیت موقعیت شاه

انجام گرفت و عملاً تغییر چندانی در ساختار اجتماعی ـ فرهنگی و اقتصادی روستایی ایجاد نکرد

و بسیاری از تغییرات و روند رو به رشد زندگی روستایی را بعد از انقلاب ما شاهد هستیم.

رساله حاضر ضمن توجه به برداشت های متفات از مفهوم توسعه در مکاتب جامعه شناسی،

با رویکردی التقاطی و با طراحی مدل تلفیقی که در پرتو نظریه های توسعه به طور عام و

توسعه و توسعه نیافتگی روستایی به طور خاص مطرح شده تدوین شده است. در ارتباط

با روستای کله هوک سعی شده است به کاربرد نظریه هایی که با شرایط روستا همخوانی دارند

پرداخته شود هر چند برای این کار نیاز به مطالعات جدی تر است. روشی که برای مطالعه

روستا مورد استفاده قرارگرفته روش های مطالعه موردی و تاریخی بود که به نظر می رسید

روشهای مناسبی باشند هر چند اگر با روشهای پیمایشی و سایر روشهای تحقیق

همراه می شد بر اهمیت کار می افزود. همچنین در این رساله خدماتی که انقلاب اسلامی ایران

به روستا ابراز داشته و به خصوص آزادی از قید خوانین و عاملان ظلم و ستم مورد توجه قرار

گرفته است و عدم توجه دولت قبلی را با ذکر نمونه هایی مدنظر قرار دادیم. برای فهم بیشتر،

ابتدا رساله را با چارچوب مفهومی و نظری شروع و سپس به توضیح روش شناسی آن پرداختیم.

در فصول بعدی به منظور آشنایی بیشتر، ابتدا توضیحاتی کلی در مورد روستای کله هوک در

زمینه مشخصات جغرافیایی و تاریخیِ، نظام طبقاتی قبل و بعد از انقلاب و مالکیت و نظام

بهره برداری و در ادامه به ساختارهای اقتصادی و اجتماعی روستا پرداخته شده است.

در پایان یادآور می شوم که این رساله هر چند نمی تواند تمام اطلاعات و مطالب مربوط

به روستا را تحت پوشش قرار دهد ولی امید است که سرآغاز مطالعات دیگری باشد

برای همه کسانی که به عمران و آبادی روستا می اندیشند.

پیرزهی

پژوهشگری علوم اجتماعی

مفاهیم و نظریه های توسعه و کاربرد آن در کله هوک

نام نظریه	نام نظریه پرداز	خلاصه	کاربرد در بررسی روستای کله هوک
تکاملی توسعه	1ـ هاریس 2ـ اسپنسر	حرکت جامعه از ساده به پیچیده	آثار و نشانه هایی از حرکت جامعه روستایی کله هوک از ساده بودن به پیچیده بودن را می توان پیدا کرد منتهی این موضوع بیشتردر ساختارهای اجتماعی ـ فرهنگی نمود پیدا می کند تا در ساختارهای اقتصادی
نوسازی	ردفیلد	تقسیم جوامع در دگرگونی اجتماعی به دو دسته قومی و شهری به همراه خصوصیات آنها	خصوصیات جامعه قومی از نظر ردفیلد ارتباط تنگاتنگی با خصوصیات روستا داردضمن آنکه حرکت از قومی به شهری را هم می توان مشاهده نمود.
	ایرنشتاد	جوامع سنتی: جوامع خیلی محدود و محصور جوامع مدرن: جوامعی گسترده و انطباق پذیر با شرایط متنوع داخلی و خارجی	ویژگیهای جوامع سنتی با این موضوع ارتباط پیدا می کند
	دیویدمک کله لند	نقش انگیزش به عنوان میل و نیاز به پیشرفت در حرکت به سوی توسعه یا عدم توسعه. شکل گیری آن از طریق جامعه پذیری از همان اوایل زندگی افراد و تقویت آن در دوران بعدی از طریق آموزشهای لازم و مطبوعات	این نیازی است که کاربرد آن در منطقه به شدت احساس می شود و نهادهایی از قبیل آموزش و پرورش و خانواده می توانند نقش اساسی را در تقویت این میل ایفاء کنند.
	اسملسر	تفکیک کارکردی عناصر ساختی به طور کامل در جامعه پیشرفته و عدم تفکیک در جامعه توسعه نیافته(استقرار واحدهای تخصصی شده و مستقل به جای واحدهای قبلی)	تفکیک کارکردی عناصر ساختی به نحو مناسبی در منطقه صورت نگرفته است و این شاید به خاطر شرایط موجود در منطقه باشد از جمله اینکه شرایط موجود به چنین تفکیکی تن ندهد.
	اورت راجرز	عناصر خرده فرهنگ دهقانی از قبیل عدم اعتماد متقابل در روابط شخصی، تقدیرگرایی، پایین بودن سطح آروزها و تمایلات، خانواده گرایی و...) مانع تجدد و نوسازی روستایی	عناصر خرده فرهنگ دهقانی را می توان در جامعة مورد مطالعه تشخیص داد.
	روستو	مراحل پنج گانه رشد اقتصادی: 1ـ جامعه سنتی 2ـ شرایط ماقبل از خیز اقتصادی 3ـ مرحله خیز اقتصادی 4ـ مرحله بلوغ 5ـ مرحله مصرف انبوه	بسیاری از ویژگیهای مرحله اول مدنظر روستو یعنی جامعه سنتی را می توان مشخص کرد هر چند نمونه هایی از ویژگیهای مرحله دوم را می توان دید ولی تا رسیدن به مرحله پنجم فاصله بسیار زیادی وجود دارد.

مشخصات جغرافیایی کله هوک

از نظر تقسیمات کشوری ده کله هوک جزء دهستان پسکوه، بخش سیب و سوران،

شهرستان سراوان، استان سیستان و بلوچستان است که در فاصله 91 کیلومتری

شمال غربی سراوان، فاصله 56 کیلومتری شمال غربی سوران در (شصت و یک درجه و سی و پنج دقیقه)

طول شرقی و (بیست و هفت درجه و سی و شش دقیقه)عرض شمالی

جغرافیایی در ارتفاع 1287 متر از سطح دریا قرار گرفته است.

حدود و سعت

منطقه کله هوک حدود 15 کیلوتر مربع وسعت دارد، که از روستاهای اطراف به

وسیله رودخانه و دشت ها و زمینهای کشاورزی از سایر دهات جدا می شود.

دهاتی که در اطراف این منطقه واقع شده اند بر حسب فاصله و حدود عبارتند از:

پسکوه در 6 کیلومتری جنوب شرق، تنگ تنور در حدود 3 کیلومتری شمال شرق،

کشی آباد حدود 4 کیلومتری شمال، سیاه دک 2 کیلومتری شمال غربی، سرسوره 3 کیلومتری

شمال غربی واقع شده است.(اداره جغرافیایی کشور، 1364: 51)

جاده ای که از سوران و پسکوه به این روستا می رسد به دو قسمت فرعی و اصلی تقسیم

می شود که جاده فرعی امکان ارتباط با روستای تنگ تنور و سیاه دک و سپس

سرسوره را میسر می سازد و جاده خاکی اصلی که روستا را مستقیماً به سر سروه

وصل و در نهایت پس از عبور از چند روستا به شهرستان خاش منتهی می شود.

قابل ذکر است که راه فرعی در منتهی الیه غربی روستای سرسوره به راه اصلی

متصل می شود. به موازات جاده خاکی اصلی، جاده جدید در حال

ساخت و آسفالت شدن و آماده سازی است.

شناسائی اجمالی

راه عمومی کله هوک جاده آسفالته ای است که از شمال غربی شهرستان سراوان شروع و پس

از گذشتن از شهر سوران، در فاصله 50 کیلومتری به دهستان پسکوه می رسد، و این جاده

آسفالته از منتهی الیه خروجی پسکوه به سمت کله هوک به جاده خاکی مبدل گشته و

دنبالة آن در ده کله هوک بر طبق آنچه در بالا گفته شد به طرف دهات مجاور یعنی تنگ تنور،

سیاه دک و سرسوره ادامه می یابد.

ناهمواری

کله هوک در منطقه ای دشتی واقع شده است این دشت از اطراف توسط ناهمواریهای بیرک

و اشکند محدود و محصور می شود.

کوهها

کوه اشکند که جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی نسبت به شهرستان سراوان که مختصات

قله آن به طول (شصت و یک درجه و پنجاه و یک دقیقه) و عرض جغرافیایی

(بیست و هفت درجه و سی و هشت دقیقه) است در شمال و شمال شرقی

روستا واقع شده است و در جنوب و جنوب غربی روستا کوههای بیرک واقع شده اند

و در جنوب شرقی دشت سوران قرار دارد. در حقیقت این دشت ناودیسی است

بین دو طاقدیس کوه اشکند از طرفی و کوههای بیرک از طرف دیگر که هر دو کوهستان تقریباً

به موازات هم باجهت دشت مورد نظر می باشند. کوههای بیرک به صورت رشته نسبتاً باریکی

به طول 98 کیلومتر و عرض بین 2 تا 8 کیلومتر توأم با کوه کهبت(شهر زابلی) را تشکیل می دهد.

بلندترین قله این رشته 2740 متر است که در 72 کیلومتری جنوب شرقی خاش و در 15 کیلومتری

شرق روستای نیلگان قرار دارد. این کوهها، دیوارة غربی و جنوب غربی واقع و طاقدیس

غربی و جنوب غربی دشت کله هوک را تشکیل می دهند و کوههای اشکند دیواره

شمال و شمال شرقی را در بر می گیرد و حد جنوب شرقی این کوهها را دشت سوران فرا می گیرد.

رودها

رودخانه روتک که در تقسیمات کشوری با اشتباه رودخانه سیاه دک خوانده شده است

ولی ما آن را در اینجا به همین نام می خوانیم از شمال شرقی روستا می گذرد و باعث

جدایی این ده از روستای تنگ تنور شده است این رودخانه که دارای جهتی تقریباً از

شمال و شمال غربی به جنوب شرقی است بیشتر از همه، از کوههای اشکند

سرچشمه می گیرد. رودخانه دیگری هم که در زبان محلی گزآبدار گفته می شود

از غرب روستا می گذرد و به سمت شمال و شمال شرق روستا انحراف پیدا می کند

و در منتهی الیه شمال شرقی به رودخانه روتک می پیوند. این رودخانه نسبت

به رودخانه روتک از وسعت و حجم آب کمتری برخوردار است و تقریباً از دشتهای اطراف

و نزدیک به کوههای بیرک سرچشمه می گیرد.

منظرة کلی

اگر روی یکی از تپه های دشتی که کله هوک در آن قرار دارد ایستاده به اطراف بنگریم در

شمال پستی ها و بلندیهایی که پوشیده از پوشش گیاهی که عمدتاً از نوع گز و نخل

وحشی و... است و همچنین تقاطع رودخانه گزآبدار و رودخانه روتک که باعث جدایی

و فاصله با ده کشی آباد شده است رامی توانیم مشاهده کنیم. جنوب این منطقه

کاملاً باز است و بعد از آن تا فاصله چند کیلومتری به منطقه انتهای رشته کوههای

بیرک می رسد. در قسمت غرب هم تپه هایی را می توان دید که در بعضی

نقاط جلوی دید چشم ما را می گیرند.

مشخصات خاک

در مورد مشخصات خاک اگر مطالعه تحقیقاتی انجام گرفته است متأسفانه به آن دسترسی

پیدا نکردیم، ولی خاکی که در اطراف روستا قرار دارد بیشتر به صورت شنی و شوره زار است.

رنگ خاک در این نواحی سفید رنگ متمایل به زرد است. این خاک آمیخته با

سنگ است که در میان آنها تکه های سفید رنگ شوره زاری که در زبان محلی

به دلیل رنگ سفید آنها گرچ(گچ) گفته می شود دیده می شود.

خاکهای زمینهای زراعی هم از همین نوع خاکها هستند که چندان خاک حاصلخیز

برای کشاورزی نیستند که جز با زحمت زیاد نمی توان محصولی از آن به دست آورد.

زمینی که برای اولین بار برای کشت آماده می شود لایه های نمک به راحتی در

آن نمایان هست و اعتقاد بر این است که با چند بار آبیاری، این نمک ها از بین

می روند و این موضوع با توجه زمینهای زراعی موجود با واقعیت منطبق است.

آب و هوا

در مورد آب و هوای ده کله هوک بایستی یادآور شد که مقدار باران و درجة حرارت

و روزهای یخ بندان و ابر و آفتابی بودن هوا و سایر مشخصات آب و هوایی آن اگر

اندازه گیری هایی صورت گرفته دسترسی به آن امکان پذیر نبود ولی می توان

اذعان کرد که دما در روزهای گرم تابستان به حدود 40 درجه یا بیشتر از آن می رسد

و در زمستان به صفر یا چند درجه زیر صفر می رسد. که همان ویژگی آب و

هوای بیابانی داخلی ایران را شامل می شود.

باران

مقدار باران سالانه در این منطقه بسیار کم است. و گاهاً خشکسالیهای

پیاپی به تحلیل رفتن زیاد اراضی زیر کشت می انجامد.

یخ بندان

روزهای یخ بندان بیشتر در فصل زمستان به خصوص در دی ماه و بهمن ماه اتفاق می افتد.

پوشش گیاهی منطقه کله هوک

در اینجا به برخی از گیاهان علفی و بوته ای و درختان منطقه کله هوک اشاره می شود:

1ـ گون(Govan(بنه)2ـ گز 3ـ اس پست(espost)(یونجه) 4ـ پوچنک( ) (پودینه یا پونه)

5ـ درنّا(deranna)(درمونه) 6ـ گز 7ـ نخل وحشی( 8ـ کنار(Konar): به فارسی

آن را کنار گویند، موسم آن اسفند است و میوه اش شفت گوشتدار است.

9ـ هنجیر(henjir) (انجیر) 10ـ خارشتر 11ـ بارهنگ(bareheng) 12ـ برنجاسک( )(بومادران)

13ـ توُد(to:d)(توت)14ـ کرک(kark) به فارسی آن را استبرق، غلبلب، عیوش، عشر، کرک،

خرگ، عشار، اکرن، مدان و غرق گویند، به صورت درختان کوچک یا درختچه دیده می شود

که دارای شیرابه ای تلخ بوده و گل آن صورتی یا صورتی متمایل به بنقش است.

15ـ مک(mok)(نخل) 6ـ هنار(henar)(انار) 7ـ هنگور(hangur)(انگور) 8ـ کلپورک(kalporak)(کلپوره)

9ـ ازگند(Ezgend)(آویشن) 10ـ گلگلانجوک(gelgelanjuk)(هندوانه ابوجهل):

گیاهی است از خانوادة هندوانه دارای برگهای متناوب با بریدگهای عمیق است.

میوة آن شبیه به هندوانه است. اندازه آن تقریباً به اندازة پرتغال معمولی است.

11ـ اسپنتان (اسپند یا اسفند) 12ـ مور(mor)(مرغ) 13ـ مورد(مورد) و...

جانوران اماکن مسکونی

حیواناتی که در اماکن مسکونی به طور اهلی زندگی می کنند عبارتند از:

1ـ سگ

2ـ گربه که به دو صورت اهلی و وحشی دیده می شود.

سگ را اهالی به خاطر پاسبانی نگهداری می کنند و برای هارتر شدن آن(گیرنده تر شدن)

در گذشته به آن در طولگی فلفل می دادند.

گربه را می توان در بعضی از خانواده ها دید. علاوه بر اینها بایستی از گوسفند، الاغ؛ گاو،

مرغ به عنوان دام اهل نام برد. به جز حیوانات اهلی فوق دسته ای از حیوانات

موذی نیز در اماکن مسکونی این منطقه زندگی می کنند که عبارتند از:

1ـ مار 2ـ موش 3ـ عقرب 4ـ رطیل 5ـ مارمولک

مار و موش و همه موارد فوق در دیوار و سقف خانه ها و سقف های مخروبه خشتی

زندگی می کنند که بمحض مشاهده شدن کشته و نابود می شوند.

پستانداران

پستاندارانی که دراین منطقه زیست می کنند بیشتر همان حیوانات اهلی هستند که

در اماکن مسکونی از آنها نگهداری می شود، این دسته از حیوانات عبارتنداز:

گاو، گوسفند، الاغ، سگ، مادیان

حیوانات آب زی:حیوانات آب زی این منطقه منحصر است و عبارتند از:

1ـ ماهی 2ـ قورباغه

ماهی از متداولترین حیوانات آب زی است که در آب های روان و جوی ها به صورت سیاه

رنگ و سفید رنگ دیده می شود. قورباغه ها بیشتر در آبهای راکد، آبهای روان، برکه ها

و ته مانده های آب دیده می شوند و در همین محل ها نیز تخم گذاری می کنند.

پرندگان

پرندگان این نواحی هم به طور اهلی و هم به طور وحشی مشاهده می شوند.

پرندگان اهلی اغلب در منازل تربیت می شوند و فرآورده های مختلف آن مورد استفاده قرار می گیرد

این پرندگان عبارتند از: 1ـ بوقلمون 2ـ کبوتر سفید 3ـ مرغ و خروس

تقریباً تمامی منازل دارای مرغ و خروس هستند و کم و بیش به تکثیر و نگهداری

آن علاقه نشان می دهند، در بین پرندگان نامبرده کبوتر دارای انواع مختلفی به ترتیب ذیل است:

1ـ کبوتر معمولی 2ـ کبوتر چاهی 3ـ کبوتر یاکریم

کبوتر چاهی به طور وحشی در دیواره قناتها و مجرای زیرزمینی آن زندگی می کند،

کبوتر یاکریم بیشتر در مزارع و درختان دیده می شود و گاهاً در منازل هم نگهداری می شود.

کبوتر معمولی را تنها کبوتر بازان به نگهداریش علاقه نشان میدهند. پرندگان

وحشی و اهلی که در این منطقه مشاهده می شوند به زبان محلی و توضیحات علمی برخی از آنها عبارتند از:

1ـ چاهیک( ): که در زبان فارسی کبوتر چاهی خوانده می شود.

2ـ کوگ( ): که به فارسی آن را «کبک»(Alectoris chukar) گویند و از خانواده قرقاول می باشد.

در بهار و تابستان پر سروصداست. تقریباً همیشه در دامنه ها و شیب های کوهستانی باز و سنگلاخ یافت می شود.

3ـ سیسو(sysso): به فارسی آن را تیهو گویند. یک ماکیان کوچک است که ظاهراً شبیه به کبک کوچک به نظر می رسد.

4ـ پیلپلشتک( ): که به فارسی آن را پرستو می خوانند و از خانواده پرستو می باشد. پرنده ای اجتماعی است.

آشیانه اش را از کاه و گل زیر لبه پشت بام طویله ها می سازد. این پرنده جزء حرام گوشتان است.

5ـ جنجشک( ): که همان گنجشک است که به دو صورت گنجشک معمولی و

دیگری گنجشک کوهی دیده می شود.

6ـ شب گردوک( ): در زبان فارسی به آن خفاش گویند.

7ـ سهردُلبک(Sohr dombok): در زبان فارسی به آن دم جنبانک زرد گفته می شود.

8ـ چَلول( ):که در زبان فارسی چکاوک گفته می شود و از خانوادة چکاوک است.

اصولاً پروازش ناشیانه به نظر می رسد. اغلب کنار جاده دیده می شود. روی زمین آشیانه می سازد

و جزء حلال گوشتان است.

9ـ کُلی(Koli)(گنجشک کاکل دار یا کاکولی) 10ـ بوم(جغد) 11ـ شاهیمک( ) (شاهین یا کلاغ)

12ـ چرز( )(هوبره کوچک) 13ـ چاکرُ( )(قرقره)14ـ شاتو ( )(کبوتر یاکریم)

بعضی از پرندگان فصلی هستند یعنی در اوایل بهار در این نواحی پیدا شده در اواخر پاییز رفته

رفته مهاجرت می کنند به عنوان نمونه پرستو از آن جمله است.

حشرات و سایر جانوران منطقه عبارتند از:

1ـ شاشک( )(پشه)2ـ گندگجو( )(رُتیل)3ـ بود( )(شپش)4ـ زوُم (zo:m)(عقرب) 5ـ کرم

6ـ کتک(ketak)(کنه)7ـ مَدک(madak)(ملخ)8ـ سوسک9ـ چرت( )(جیرجیرک)

10ـ دندسک(dandesk)(زنبور زرد)11ـ گودِر( )(زنبور قرمز)12ـ سوچنک( )(سنجاقک)13

ـ هزارپا14ـ کک15ـ مور16ـ مش ( ) (مگس) که شامل مگس خری، مگس سگی و مگس معمولی است

17ـ کاسلونک ( )(لاک پشت)18ـ خرگوش19ـ گوج( )(تمساح)20ـ تولک یا تولگ( ) (شغال)

21ـ دجوک(dajok)(خارپشت یا جوجه تیغی)22ـ ملّائو ک( )(پروانه) و غیره .

مشخصات تاریخی:

پس از بررسی جغرافیایی منطقه کله هوک به بحث در مورد مطالب تاریخی منطقه از اسنادو زبان مردم می پردازیم:

پیدایش نام و وجه تسیمه کله هوک(Kalleh huk)

قبل از هر چیزی باید این نکته را مد نظر قرار داد که در گزارش مشرح حوزه سرشماری سراوان

که توسط وزارت کشور رژیم سابق در سال 1335 انجام شده است، اسمی به نام کله هوک

در میان روستاهای منطقه پسکوه وجود نداشته یعنی روستای کله هوک در این

سال(1335)با عنوان دیگری ثبت گردیده است. در این گزارش در میان روستاهای

منطقه پسکوه سه روستا با تلفظی شبیه به کله هوک به نامهای کلگ، کلوکی،

کله چهار وجود داشته است. به نطر می رسد از میان سه روستا، کلگ و کلوکی و

از میان گلگ و کلوکی، کلگ شباهت بیشتری به کله هوک داشته باشد هم به

دلیل جمعیت آن و هم به این دلیل که از زمان پایه گذاری قنات این روستا را کیلوک

می نامیدند. ولی نکته قابل ذکر این است که در سرشماری1345 تا زمان حاضر

از این روستا به عنوان کله هوک یاد می شود و این نشاندهنده این مطلب است

که بین سالهای 1335 تا 1345 اسم قبلی روستا به کله هوک تغییر یافته است که

دلیل آن قابل تحقیق بیشتر است. پس روستا در تقسیمات کشوری از سال 1345 تا

به حال به همین نام یعنی کله هوک به ثبت رسیده است«واو» در قسمت دوم کلمه

یعنی«هوک» به صورت«اُ» کوتاه تلفظ می شود نه«اُ» بلند به هر جهت این کلمه به هر

نحو که تلفظ شود آن معنایی که مد نظر مردم است از آن استنباط نمی شود.

واژه ای که بین مردم رایج بوده و تا زمان حال ادامه دارد به صورت کلیوک یا کلَّ ـُ ک می باشد

و ک یا ـُ ک در زبان محلی پسوند تصغیر ساز است همانطور که در زبان و ادبیات فارسی

از این قبیل پسوندها به کثرت دیده می شود. و کل هم به معنی گودال است و شاید(ی)

موجود بین کل و ـُ ک برای ارتباط دادن دو جزء کلمه و زیبایی آن به کار برده شده است

.به هر جهت کلیوک یعنی گودال کوچک که گاه حکایت از منطقه کوچک و محدود هم دارد.

البته چون زبان بلوچی شاخه ای از زبانهای باستانی ایران است باید به ریشه تاریخی این

پسوند توجه کرد که این نیاز به تحقیق بیشتر دارد. ودر مورد کله هوک می توان گفت که

کسانی که این نام را در تقسیمات کشوری به ثبت رسانده اند احتمالاً آن طوری که باید

آشنایی کافی با زبان محلی و بومی مردم نداشتند. البته کسی که به نام گذاری روستا

به عنوان کلیوک یا کله اُ ک پرداخته قبل از هر کسی جناب آقای ملاحیدر زومکزهی به

دلیل سرپرستی قنات بوده است که شرح فعالیتهای او در ادامه خواهد بود. ایشان

ابتدا خود قنات را بدین نام خوانده اند ولی بعد از بنای منازل مسکونی در محل ورود آب

قناب به مزارع کشاورزی(محل فعلی روستا) به عنوان اسم روستا در نظر گرفته شده است.

همچنین این نکته را باید یادآور شد که کله اُ ک در آن زمان یک لفظ بوده که برای نام گذاری

مکانها خصوصاً قناتها به کار می رفته است که شاهد واقعی آن قناتی است که به موازات

روستای سیاه دک و در 2 یا 3 کیلومتری روستای کله هوک قرار داردکه هم کلیوک و

هم کهن(قنات) داد رحمن خوانده می شود.(مصاحبه با: نصیرپیرزهی: 1386)

تاریخچه کوتاه کاریز کله هوک

آنچه مسلم است که سنگ بنای اولیه روستای کله هوک توسط ملاحیدر زومکزهی گذاشته

شده است اما در پاسخ به این سئوال که چگونه ایشان تصمیم به انجام این امر می گیرند

می توان این گونه اظهار کرد که همزمان با حفر قنات سرسوره توسط آقایان لال بخش و

میرحسین خان، جناب ملاحیدر و شرکاء او شروع به حفر قنات کله هوک می نمایند.

بعد از مدتی لابخش و میرحسین خان پیش ملاحیدر می آیند و از او می خواهند که

قنات کله هوک را رها و به آنها در زمینه حفر قنات سرسوره همکاری نماید ضمن اینکه

کله هوک سرمایه اوست و بعداً می تواند کار حفر قنات آنرا پی گیری نماید.

آقای ملاحیدر با این شرط قبول می کند که یک شبانه(24ساعت) از آب قناب سرسوره

بعد از بهره برداری به او و هر کدام از شرکاء او تعلق بگیرد. آقایان لال بخش و میرحسین خان

این خواسته او رامی پذیرند. آقای ملاحیدر این موضوع را با شرکاء خود در میان می گذارد اما

شرکاء با اذعان به اینکه لال بخش آدم تندخو و بداخلاق است و در حین کار ممکن است

فحاشی کند با وجود تضمین ملاحیدر از جانب او با این پیشنهاد موافقت نمی کنند.

آقای ملاحیدر هم به تبعیت و همراهی با شرکاء از انجام این کار خوداری و کار حفر

قنات کله هوک را ادامه می دهند(مصاحبه با: شهداد زومکزهی: 1387)

اما ملاحیدر و همراهانش برای حفر کاریز کله هوک زحمات سخت و طاقت فرسایی را متحمل می شوند

و در جریان کار سهم داشتن افراد منوط به ادامه دادن تا آخر کار بوده است و در صورت نیمه کاره رها کردن،

نه تنها هیچ بهره ای از آب به فرد تعلق نمی گرفت بلکه کارهایی که فرد انجام داده بود نادیده گرفته

می شد و فرد دیگری به راحتی جایگزین آن می شد.(مصاحبه با: آدم پسکوهی: 1386) بعد

از مدتی کارکردن بر روی چاههای قنات آب به جریان می افتد برای اولین بار آب آن را در قسمت

پایین کهن دادرحمن(به موازات مزارع کشاورزی سیاه دک) پیاده می کنند در اینجا به انجام

کشاورزی می پردازند بعد از یک سال آب را به طرف پایین هدایت می کند و در هنگام عبور

از رودخانه گزابدار از یک ناودان که از کندة درخت نخل ساخته شده بود استفاده می کنند

و آب را به جایی که در حال حاضر زمینهای کشاورزی قرار دارند می رسانند و در اینجا زمینهای

کشاورزی بین ملاحیدر و شرکاء به 12 قسمت و 12 شبانه تقسیم می شود. در این زمان به

دلیل اینکه میزان آب قنات بسیار اندک بوده است از روشی که در زبان محلی به آن

«تشک بند»(tashk Band) گفته می شد استفاده می شد به این صورت که یک

مخزن ذخیره آب می ساختند و آب قنات را داخل آن رها می کردند و با بستن

دهنه آن منتظر می مانند تا پر شود بعد از پر شدن مخزن در آن را باز می کردند و

آب به طرف زمینهای کشورزی جهت آبیاری جریان می یافت. بعد از مدتی آب

قنات خشک می شود و به اجبار مردم به پسکوه مهاجرت می کنند و در این زمان

شناسنامه بین افراد توزیع می شود مردم به دلیل ترس و ذهنیت بدی که از حکومت و...

داشتند و اینکه دولت با اینکار می خواهد ما را به مالکیت خود درآورده و یا اصطلاحاً ما

را با خود ببرد این منطقه را ترک و به پاکستان و شهر پنج گور مهاجرت می کنند.

بعد از یک سال دوباره به ایران باز می گردند و کار بر روی قنات دوباره از سر گرفته می شود

البته در این زمان تعداد کمی از شرکاء قبلی بودند و شرکاء جدیدی هم می پیوندند

که کار تقسیم زمینها و آب با پیشنهاد ملاحیدر به روال قبلی باقی می ماند و فقط

کار بر روی قنات در جهت باز گرداندن آب انجام می شود. لازم به ذکر است که

روش تشک بند بعدها به وسیله کار گذاشتن مقنی(چاه کن) بر روی قنات توسط

آقای محمددوست ریگی و افزایش آب قنات از بین رفت و آب به صورت مداوم در

طول شبانه روز به طرف زمینها و مزارع جریان یافت. آب قنات به 12 شبانه

(یعنی 12 شبانه روز) تقسیم شده بود و هر شبانه متعلق به یک فرد بود

و در واقع مدار گردش 12 شبانه روز بود هر قناتی که احداث می شد باید

نیم شبانه یعنی معادل 12 ساعت به حاکم تعلق می گرفت و این یک قانون بود.

اسم این شبانه را که سهم حاکم در آن بود بیکار می گذاشتند به دلیل اینکه از

سوی حاکم هیچ کاری بر روی آن انجام نمی گرفت و خود مردم کارهای مربوط

به آن را انجام می داند و حاکم فقط سهم می برد لازم به ذکر است که حاکم در

روستای پسکوه مستقر بود. حاکم بعد از مدتی این سهم را به سرپرست قنات

در قبال گوسفند و یا سایرچیزهای دیگر می فروخت که در روستای کله هوک این

سهم به جناب ملاحیدر فروخته شد و در حال حاضر اسم این شبانه (بیکار) همچنان

جزء اسامی 12 شبانه موجود کله هوک می باشد. در این زمان حاکم پسکوه فردی

بنام محمدشاه بوده است. ملاحیدر محبوبیت و حرمت زیادی نزد او داشته است و

در بعضی از تصمیم گیری های موجود در پسکوه نقش عمده و اساسی

داشته و از او به عنوان کدخدا هم یاد می شده است.

(مصاحبه با شهداد زومکزهی: 1387)

با توجه به اظهارات موجود قدمت روستا از زمان پهلوی اول یعنی رضاخان شروع می شود

و از ردیف روستاهای قرن معاصر است و حوادث و وقایع تاریخی چندانی را نمی توان در آن مشاهده نمود.

منبع:جامعه شناسی(پیرزهی)

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه
برچسب ها: مطالعه موردی روستای کله هوک -پسکوه جامعه شناسی روستایی پسکوه کله هوک

تاريخ : چهار شنبه 11 / 1 / 1393

| 4:55 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

ورود زومك به پسكوه وشكل گيري فاميل زومكزهي

چگونگی مهاجرت زومک به پسکوه

محل زندگی اولیه زومک به همراه دو برادرش به نامهای سوری و ثابک و یک خواهرش

به نام بی بی، سرحد و مورپیش از توابع شهرستان خاش بوده است. که هر کدام از

آنها نسلهایی از خود به یادگار گذاشته اند. زومک نسل زومکزهی ساکن در منطقه

پسکوه، ثابک نسل ثابکی ساکن در دلگان (از توابع شهرستان ایرانشهر) و

سوری هم نسل سوری زهی ساکن در خاش و سرانجام بی بی، جد مادری

طایفه یار محمدزهی را تشکیل می دهند. زومک در اوایل جوانی و تجرد

از سرحد و مور پیش به دزک (سراوان) مهاجرت و مدتی را به عنوان نوکر

حاکمان این منطقه به فعالیت می پردازد و ازدواج او در همین زمان صورت می گیرد.

زومک به دلیل مهارت در تیراندازی و شجاع بودن از شهرت خاصی برخوردار بوده

و زبانزد خاص و عام می شود. به طوری که حاکم پسکوه به دلیل ترسی که

از حکام دیگر داشته و با توجه به شهرت زومک، او را به پسکوه می آورد تا به

عنوان پشتیبان از او در مواقع ضروری استفاده کند و به این ترتیب مهاجرت زومک

از دزک به پسکوه شکل گرفته و باعث ماندگار شدن او دراینجا و در واقع ماندگار

شدن نسل او می گردد و نام او پس از توزیع شناسنامه به عنوان فامیل فرزندان

و نوه ها و نتیجه های او حفظ می گردد. البته پس از مهاجرت، منزلت اجتماعی

ایشان از نوکری به سرداری و کدخدایی ارتقاء می یابد و این مرتبه بعد از فوت

ایشان به فرزندان بعد از او انتقال پیدا می کند به طوری که آقای ملاحیدر

زومکزهی بانی روستای کله هوک به تبعیت از جد خود در میان حاکمان

پسکوه از شهرت خاصی برخوردار بوده و مقام کدخدایی را به ارث برده بودند.

(مصاحبه با: شهداد زرمکزهی: 1387)

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه
برچسب ها: ورود زومك به پسكوه وشكل گيري فاميل زومكزهي زومکزهی ورود زومکزهی ها به پسکوه زومکزهی پسکوه پسکوه

تاريخ : چهار شنبه 11 / 1 / 1393

| 4:41 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

کارگاه آموزشی

صبح روز دوشنبه مورخ05/12/92 مدیریت محترم آموزش وپرورش

به اتفاق معاونت آموزش و نیروی انسانی و کارشناسان اداری

به منظور افتتاح کارگاه آموزشی دانش آموزی مجموعه

دروس ادبیات فارسی در دبیرستان ام البنین پسکوه حضور داشتند.

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه
برچسب ها: کارگاه آموزشی پسکوه پسکوه مدرسه ام البنین پسکوه دبیرستان پسکوه

تاريخ : سه شنبه 11 / 12 / 1392

| 12:2 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

واتساپ

سلام به دوستان عزیز

***گروپ واتس آپ بلوچستان افتتحاح گردید***

از دوستانی که جهت مشارکت در گروپ را دارند

به شماره 09158735223 کلمه اشتراک را بفرستن
با تشکر

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: شماره واتساپ واتس آپ پسکوه واتساپ بلوچستان بلوچستان

تاريخ : جمعه 9 / 11 / 1392

| 11:59 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

مروری بر تاریخ گذشته پسکوه

مروری بر تاریخ گذشته پسکوه و مشاهیر و بزرگان آن

1- موقعیت جغرافیایی

منطقه پسکوه در 90 کیلومتری غرب شهرستان سراوان قرار دارد.

فاصله پسکوه تا خاش حدود75 کیلومتر می باشد.

در گذشته – قبل از تقسیمات جدید کشوری یکی از دهستانهای

بخش سیب و سوران بود. از جنوب به شهرستان مهرستان

(زابلی- مگس) و از شمال به دهستان گشت و شهرستان

سراوان و از شرق به منطقه دشت سوران و مراد آباد و از غرب

به شهرستان خاش منتهی می گردد. قبل از انقلاب راه ارتباطی

سراوان به خاش بود. پس از انقلاب این موقعیت به منطقه گشت

واگذار گردید. پسکوه نیز شامل مناطق ذیل می باشد:

أ‌- منطقه پسکوه مرکزی شامل روستاها و آبادی های زیر:

کهن کریم، قلعه قدیمی پسکوه (معروف به کلا)، ده بالا –

دنّوک (نور آباد) و مهرآباد.[1] نیز مناطق عشایری کوه فهره

و کوه بیرک نیز جزء قلمرو پسکوه محسوب می گردند.

ب‌- منطقه سرسوره و توابع آن شامل: کله اُک، تنگ تنور( ترون)،

سیاه دِکّ، گنداپ، (قنداب)، کتوران، حق آباد[2]، گل کوشِن،

پیرسیر، نرمه اُک، قادرآباد و آبادی های عشایری هشانی،

کلّگ قلندر، پاساری، کام پیلی، بحتی[3]، شیری، و ...

2- اوضاع اقلیمی (آب و هوا)

آب و هوای پسکوه در زمستان نسبتاً سرد می باشد.

این امر به علت ارتفاع بلند منطقه نسبت به سایر مناطق

شهرستان سیب و سوران می باشد. نیز نزدیکی به

کوه بیرک و همسایگی خاش و کوه تفتان در خنکی هوا تأثیر دارد.

در تابستان مانند سایر مناطق بلوچستان تا حدودی گرم می باشد.

تقریباً با آب و هوای مهرستان هم سان است.

باران معمولاً در فصل زمستان تحت تأثیر باران مدیترانه ای می باشد.

در فصل بهار و تابستان باران های رگباری اقیانوس هند

موجب بارش باران پراکنده و تند می گردد که معمولاً

با خساراتی همراه می باشد.

در اواخر فصل زمستان ماه اسفند و اوایل بهار ماه فروردین

بادهای نسبتاً تندی در منطقه می وزد که در زبان بلوچی

به آن «سیس دِّرّ و کباه دِرّ»[4] می گویند.

3- کشاورزی

زمین های پسکوه از نوع خاک رُسی و قابل کشت می باشند.

در آن انواع محصولات قابل کشت می باشد.

از جمله: پیاز، باقلا، گندم، جو، ذرت محلی

( در اصطلاح محلی شهری) ذرت دانه ای،

و میوه های انار، انگور، خرما به عمل می آیند.

البته لازم به یاد آوری است که خرمای پسکوه

به علت برودت هوا در زمستان نسبت به سایر مناطق از

جمله سوران مرغوبیت کمتری دارد.

در فصل بهار گیاهان خودروی چون: سِمسور، مگیر،

پوترونک، زوران دگار (سیب زمینی بیابانی)، لمپُک،

پیمَلُک، کاندولا، تروپشوک، بیلدی، پَتِرک و... نیز به وفور یافت می شود.

4- امکانات و مواهب طبیعی وجود رودخانه «رود گُوَر» در پسکوه

باعث حاصلخیزی و آبادانی گردیده است. در کوه بیرک انواع گیاهان،

سبزیجات و میوه های فصول سال وجود دارد. انجیر کوهی هشّانی

و کلَّگ نیز بسیار مرغوب و ستودنی است. هر ساله مردم از

مناطق سراوان وسوران جهت تفریح به آنجا می روند.

حاج مسعود دهقان از دبیران جغرافیای سراوان به اتفاق استاد

راهنمایش از مناطق مختلف و طبیعی پسکوه دیدن نموده است.[5]

چشمه آب پیرسیر، زیارت حاجی یوسف در مهرآباد پسکوه، قلعه

تاریخی پسکوه، مدرسه قدیمی کهن کریم پسکوه، مدرسه

ابتدایی قلعه پسکوه، خانه های مهرابخان در مهرآباد، تخت اسلام خان

در جاده پسکوه به سرسوره،[6] گران خاتونان در کوه بیرک،

[7] گرّ پسکوه در مسیر پسکوه به سوران.

5- گذشته تاریخی و آثار قدیمی

6- افراد متشخص دینی

7- بزرگان و کدخدایان و ریش سفیدان

8- نتیجه گیری

[1] وجه تسمیه مهرآباد به خاطر آن است که مرحوم مهراب خان میرمرادزهی فرزند

حاجی محمد شاه (حاکم سِب)، آخرین خان پسکوه قناتی را بنیاد نهاد که اکنون به نام ایشان نام گذاری شده است.

زیرا پسکوه و توابع از قدیم الایام زیز نظر خوانین قلعه سیب اداره می گردید.

[2] نام قدیمی حق آباد (زنگرآپ) بود. بعدها به یمن ورود مولانا عبدالواحد سید زاده

(معروف به حضرت صاحب) به این منطقه و واگذاری آن به این شخص بزرگوار به حق آباد تغییر نام یافت.

[3] در منطقه مگس (مهرستان) نیز ابادیی به نام بحتی وجود دارد.

[4] علت نام گذاری آن این است که بادهای در این موقع سال باعث پاره شدن

لباس وقبا ( دربلوچی کباه) می گردد و از طرف دیگر سبب می گردد درختانی چون نخل خرما

سیس (لیف) را پاره نموده و جهت گرده افشانی آماده شوند. و سایر درختان و گیاهان

شاخ و برگ جدید در می آورند.

[5] رساله ایشان به نام « نگرشی به جغرافیای سیب و سوران» نام دارد. قبلاً در

کتابخانه دانشکده ادبیات زاهدان وجود داشت.

[6] لازم به یادآوری است که این مکان اکنون اثری از آن نیست، ولی در ذهن مردم هنوز

به یاد مانده است و این موضوع نیاز به تفحص بیشتری دارد.

[7] علت نام گذاری آن بنا به نقل قول بزرگان، عده ای از زنان و دختران در زمان

حمله مغول به کوه بیرک و پسکوه به خاطر آن که به دست بیگانگان نیفتند، خود را در

این برکه غرق کردند تا دست اجانب به آنان نرسد. این گونه مثال در تاریخ بلوچستان فراوان است

ونشان می دهد که بلوچ ها چقدر پای بند به مسایل اخلاقی و ناموسی و خانوادگی بوده اند.

منبع :http://zirrag12.blogfa.com

رویایی بی انتها

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه
برچسب ها: پسکوه بهترین روستای ایران بلوچستان بهترین منطقه ایران

تاريخ : چهار شنبه 27 / 8 / 1392

| 2:56 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

عید قربان

خدایا ،قبله ام ، سجاده ام حرف دلم آخر تویی تو

خدایا معبد ومعبود دنیا و سر شوریده ام آخر تویی تو

عید بر شما مبارک

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه بلوچستان
برچسب ها: عید قربان تور مسافرتی بلوچستان تور مسافرتی سیستان و بلوچستان

تاريخ : شنبه 23 / 7 / 1392

| 7:53 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

صنایع دستی بلوچستان

صنایع دستی بلوچستان(روپگ)

روپگ چیست؟روپگ همون جاروه کجراست که بلوچا برای تمیز کردن خانه به قول کجرا برای گرد

گیریخانه ها از آن استفاده می کنند و بهترین روپگ های در بلوچستان یافت میشود .

و از قدیم وندیم مورد استفاد قرار

میگرفته.وقدرت گرد گیری آن برابر با یک جاروبرقی2000 وات می باشد .

وبا قیمتی مناسب در اختیار مردم قرار میگیرد

که قیمت آن برابر با یک هزارم قیمت جارو برقی می باشد .

یکی از معروف ترین سازنده گان روپک ها در روستای حمیری مهرک می باشد که روپک های خوش دستی می بافند

که خوش دست وزیبا می باشند.

ومتاسفانه بعضی از مردم از شاخه های روپک به عنوان دور کردن

گوشت ها بعد از غذا استفاده می کنند.(خلال دندان)

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه بلوچستان
برچسب ها: صنایع دستی بلوچستان بلوچستان پسکوه

تاريخ : سه شنبه 23 / 4 / 1392

| 10:37 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

موزه تاس و کپل دزک

موزه تاس و کپل دزک گنجین دران در شهرستان سراوان و در منطقه دزک واقع شده است.

این موزه اولین موزه شخصی است که به همت عبدالله سپاهی بنا گردیده است.

این موزه در باغ شخصی نامبرده قرار داشته و به نام باغ عبدالله نیز شهرت دارد.

بازدید کنندگان موزه از طریق راهرویی که دو طرف آن توسط چوب های برگ

درخت خرما محصور شده است به سمت موزه هدایت میشوند.

درب ورودی راهرو، درب کوچک چوبی قدیمی است که روی آن منبت کاری شده است.

موزه از دو اتاق تشکیل شده که اتاق ابتدایی از طریق دری به اتاق دیگری متصل میشود.

مصالح بکار رفته در ساخت موزه از چوبهای برگ درخت خرما و طناب های

بافته شده از برگ درختچه داز میباشند. همچنین از حصیرهای بافته شده از

درختچه داز برای پوشش سقف بنا استفاده شده است و برای نفوذ ناپذیر شدن

بنا در برابر باران از یک لایه پلاستیکی استفاده شده است. دور تا دور بنا فضاهایی

برای قرار دادن اشیا موزه در نظر گرفته شده است.

در زبان بلوچی به این نوع بنا؛ کمبی میگویند. پلان بنا حالت مستطیلی بوده

و بنا شکل نیم دایره دارد.

یکی از ویزگی های منحصر به فرد این موزه حالت تماما کلاسیک و سنتی بنا مییباشد

که قرار گرفتن صنایع دستی چشم هر بیننده ای را به خود جلب میکند.

اشیا موجود در موزه شامل سامان(نوعی از سکه دوزی های اولیه مردم بلوچستان

که بر روی پوست گوسفند بافته میشده)، اشکال مختلف از ظروف کلپورگان،

انواع مختلف سواس(کفش بلوچی)، پادیک

(نوعی از زیور آلات بلوچی که زنهای بلوچ آن را به پای خود میبسته اند)

دهل، رومیزی و... میباشد.

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه بلوچستان
برچسب ها: موزه تاس و کپل دزک موزه تاس و کپل پسکوه

تاريخ : پنج شنبه 2 / 3 / 1392

| 8:42 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

تاریخ و فرهنگ سیستان و بلوچستان

تاریخ و فرهنگ سیستان و بلوچستان

چنین گفت رستم به دستان سام

که من نیستم مرد آرام و جام

چنین یال و جنگهای دراز

نه والا بود پروریدن به ناز

و زان روی زال سپهبد به راه

سوی سیستان باز برد آن سپاه

شب و روز با رستم شیر مرد

همی کرد شادی و هم باده خورد

سیستان و بلوچستان در زمان باستان

سیستان در کتابهای تاریخ به سرزمین رستم دستان مشهور است . آنچه مسلم است

سیستان در زمان هخامنشیان بسیار آباد تر از امروز بوده است . در کتیبه های داریوش

بزرگ در کرمانشاه نام آن برده شده است . داریوش بزرگ از رخج به نام سیستان ایران نام می برد

. این شهر آریایی همان گدروسیا باستانی یونانی ها است . اسکندر شرح لشگر کشی هایش را به

گدروسی در تاریخ ثبت کرده است . وی از دریانوردی فرمانده اش به نام نیارخوس در

دریای مکران ( دریای عمان ) نام برده است . ولی قدیمی ترین نامی که بر این نواحی

بلوچستان داده شده است مکا می باشد . نوشته های هرودوت مورخ یونانی دلیل

محکمی بر این باور است . مکا یا سیستان و بلوچستان کنونی ساتراپ چهاردهم

شاهنشاهی گسترده هخامنشی بوده است . جغرافی دان نامدار بطلیموس بلوچستان

را به دو بخش می داند که نیمی متعلق به ایران و نیمی دیگر به هند تعلق داشته است

و کشوری به نام پاکستان وجود خارجی نداشته است . نام سیستان در پیش از اسلام بیشتر

به همان گروسی خوانده می شده است ولی پس از حمله اعراب به ایران مکوران

- مکران - مک کران خوانده شد . دریای عمان نیز نام ساختگی برای کشور عمان امروزی است

و در بسیاری نقشه های باستانی دریای مکران نام داشته است . فردوسی بزرگ بلوچ ها

را جزوی از ارتش کیخسرو شاه ایران نامیده است . جای دیگر از جنگ بلوچها با انوشیروان سخن میگوید .

قوم جت مشهور ترین اقوامی هستند که در این سرزمین ساکن بودند .

بقیه در ادامه مطلب

سلام دوستان این دفعه می خوام یکی از هنرمندهای عرصه موسیقی و

نوازندگی روستامون رو بهتون معرفی کنم

بهنام جنگی زهی «پسکوهی»

جناب اقای بهنام جنگی زهی دوران مقطع ابتدایی و راهنمایی را در پسکوه خواندن در دوران دانش اموزی 3 سال به عنوان تک خوان برتر استان و 3 دوره به عنوان گروه سرود برتر استانی معرفی شده بودن

مقامات کشوری بهنام جنگی زهی

مقام گروهی=سوم منطقه کشور اصفهان

مقام گروهی=مقام دوم کشوری ارومیه

مقام گروهی=دیپلم افتخاری گروه نوازندگی و اهنگساز برتر

مسابقات بسیج دانش آموزی کشور مشهد مقدس

مقامات منطقه ای

کسب مقام رتبه اول منطقه ای در سال نهضت خدمت رسانی به مردم

کسب رتبه دوم در رشته تک خوانی در سال 1383

کسب رتبه دوم در رشته سرود و هنرهای اوایی در سال 1389

کلیپ ها و عکس های در این خصوص از جناب اقای

بهنام جنگی زهی دارم که براتون به

اشتراک میزارم

09158735223

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه پـــــــــــسکوه اجتماعی
برچسب ها: بهنام جنگی زهی بنجو بهترین اهنگ ساز ایران بهترین نوازنده بنجو بنجو گروه بنجو زن بنجو ساز بلوچی بنجو بلوچ بنجو بهنام جنگی زهی گروه سرود بلوچستان بنجو در مراسم عروسی بنجو زدن در مراسم عروسی نوازنده بنجو بلوچ

تاريخ : چهار شنبه 19 / 1 / 1392

| 4:15 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

قلعه زابلی

قلعه زابلی(مهرستان)

این قلعه در حاشیه شهر زابلی و در کنار زمین های کشاورزی واقع شده است و قدمت آ« به دوره اسلامی بر می گردد و بیش از 400سال قدمت دارد.

این قلعه در سال 1291هجری شمسی توسط انوشیروان بارکزائی (برادر کوچکتر دوستم محمدخان،حاکم بلوچستان)را به تصرف در می آید که حاکم آن فردی بنام شاه جهان بوده است.پس از سال 1307 هجری شمسی و تسلط نیروهای دولتی در منطقه این قلعه همچون سایر قلعه های بلوچستان رو به تخریب و نابودی نهاد.

قلعه زابلی از دو قسمت حاکم نشین و عامه نشین تشکیل یافته است.

قسمت اصلی بنا در دو طبقه و در برخی از قست ها از سه طبقه تشکیل یافته است و دارای حیاط مرکزی بوده است.بر روی تپه ای دست ساز هچون قلعه سب بنا شده است .چاه آب نیز با هدف تامین آب ساکنین قلعه در وسط قلعه حفر شده است .چاه آب نیز با هدف تامین آب ساکنین قلعه در وسط قلعه حفر شده است.مساحت قلعه در حدود 1000متر می باشد. پوشش سقفی آ« تنه درخت خرما و کرز بوده است.گفتنی است نام قدیمی زابلی مگس بوده است که هنوز هم مردم به این نام آن را می نامند

برگرفته شده از کتاب سراوان شکوه گذشته از محمد صدیق دهواری

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: قلعه زابلی قلعه مهرستان قلعه پسکوه بلوچستان

تاريخ : چهار شنبه 28 / 12 / 1391

| 3:14 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

خرمای سراوان

خرما یکی از نعمت های و میوه های الهی است مه در ادیان گذشته

و نزد اقوام ملل مختلف از جایگاه وقداست خاصی برخوردار بوده است

به طوری که گفته میشود سومری ها که 4000سال قبل از میلاد مسیح

میزیسته اند در منطقه بین النهرین با خرما به عنوان یک کالای تجاری داد

و ستد می کردند در قانون همورابی از پادشاهان سلسه بابلی هفت

ماده از این قانون به درخت خرما اختصاص داشته است به طوری که

برای افرادی که درختان خرما را قطع می کردند جرایمی در نظر گرفته بودند

از سوی دیگر به کسانی که نخل خرما را تلقیح می کردند یک سوم خرما

را در هنگام برداشت می دادند در سنگ نوشته شاپور ساسانی چنین آمده است

درخت خرما از نعمت های خوبه اهورا مزدا می باشد که

به افریده های خود عطا کرده است

درخت خرما در نزد بلوچ به درخت زندگی شهرت دارد و آن را همچون فرزند

دوست می دارند و می گویند مچ و بچ

یعنی نخل و فرزند در شهرستان سراوان هشت هزار هکتار نخیلات

دیم در نوار مرزی جالق و سوران کشت شده است بطوری که قبل

از خشک سالی هفت سال اخیر یک میلیون هشتصد هزار اصله درخت

خرما در نقاط مختلف این شهرستان وجود داشته است از این تعداد

درخت خرما بیش از 60نوع خرما برداشت می شود.

ارقام مضافتی و ربی به عنوان بهترین نوع خرما در کشور شناخته شده اند

که در بازار های جهانی از جایگاه ویژه ای برخوردارند

با توجه به خشک سالی و خشک شدن نیمی از نخیلات انتظار می رفت

که دولت با حمایت مالی

و حتی حمل آب با تانکر و حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق مانع

از بین رفتن درختان خرما که سرمایه این مردم بود می شد اما متاسفانه

اقدام جدی صورت نگرفت

بدون تردید خرمای شهرستان سراوان که در نوع خود در کشور نمونه است

و حرف اول را از نظر کیفیت و تنوع می زند،می توان با استفاده از بسته

بندی خوب و مناسب در بازار های جهانی به سایر کشور ها رقابت نماید.

البته ناگفته نماند ارقام کم یاب دیگری نیز در مناطق مختلف شهرستان

سراوان وجود دارد که به علت عدم آگاهی از بازار پسندی این ارقام کمتر

مورد توجه قرار گرفته اند.

انواع خرمای شناخته شده در سراوان

1-مضافتی داودی2-مضافتی معمولی3-ربی سیاه هسته

4-زرد دان5-ربی معمولی6-حلیله7-راسکوائی8-دنبه

9-ودرود10-گرارمال11-ربی دان12-یک مشتی

13-رنگنو14-ماکیلی15-گوزلو16-حلیله دان17-شندشکن

18-پیو19-مرس20-سراسپید21-دیداری22-سبزو

23 -خشکیج24-بهن لدی25-وش کنک26-ببگمه جنگی

27-پیمازو28-سونت گراگ29-زرد دان شهر

30-جرپان31-سکی دان32-چرپان بادو33-هادوکی

34-پشتو35-گهربا36-دگو37-کلوت38-ساپو

39-کروچ بی هسته40-کلگی41-برنی42-وشتام

43-دراز دان44-گلدو45-جوزبولک46-کیاس کنک

47-وشدان48-جوابنزین49-شکری کنک50شکری51-ابو

مشهور ترین انواع خرمای شهرستان سراوان می باشند.

برگرفته از کتاب سراوان شکوه گذشته نویسنده محمصدیق دهورای

قلعه پسکوه

یکی از بناهای قدیمی و تاریخی شهرستان سراوان قلعه پسکوه می باشد که بنای آن به دوره اسلامی

و قاجاریه بر می گردد و همچون دیگر قلعه های این شهرستان از دو قسمت حاکم نشین و عامه نشین

تشکیل یافته است. قسمت حاکم نشین دارای دو طبقه بوده است که در طبقه بالا دارای سالن های که

محل برگزاری جلسات روزانه حاکم بوده است احداث شده است.آشپزخانه و اتاق خواب و استراحت

نیز درطبقه دوم بنا قرار گرفته است .قسمت عامه نشین نیز در اطراف حاکم نشین قرار داشته است

که در حال حاضر بیشترین قسمت های آن از بین رفته است برخی بنای این قلعه را به ملا نظر محمد ملازهی

نسبت می دهند و برخی دیگر می گویند توسط محمدشاه اول از طایفه میرمرادزهی بناشده است.درب

خروجی قلعه در قسمت غربی قعله واقع شده است.این قلعه دارای حصار بوده است و دو دروازه

در آن تعبیه شده است.قلعه در برخی قسمت ها دارای 3طبقه بوده و چاه آب نیز برای تامین آب

شرب در آن وجود داشته است.دیوار های قلعه ضخیم و بیش از یک متر ضخامت داشته و همچون

دیگر قسمت های قلعه از خشت خام و گل ساخته شده اند.زیر بنای قلعه بیش از 1000متر برآورد شده است

و پوشش سقفی این قلعه تنه درخت خرما و شاخه آن می باشد.فرم و تزینات خاص این اثر تاریخی از

ویژگی های این بنا می باشد که ضمن آنکه بر زیبائی نما افزوده است برای شکست نور نیز کاربرد داشته است

که با متروک شدن قلعه بیشترین قسمت این تزئینات و خود این قلعه تاریخی تخریب شده است .از دیگر

آثار تاریخی در پسکوه می توان به کلاه گوران یا قلعه گبرها در قسمت جنوبی پسکوه اشاره کرد قدمت

سنگ رد پا نیز در این روستا به قل از اسلام بر می گردد که در خصوص آن باورهای مختلفی وجود دارد

که آثار سفال نیز در اطراف آن مشاهده می شود.

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: قلعه پسکوه پسکوه

تاريخ : دو شنبه 26 / 12 / 1391

| 8:49 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

مقاله مدرسه قلعه پسکوه

مقاله ای درباره مدرسه قلعه پسکوه

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: مقاله ای مدرسه قلعه پسکوه پسکوه

ادامه مطلب

تاريخ : شنبه 22 / 12 / 1391

| 11:7 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

مدرسه قلعه پسکوه

دبستان شهید عباس قعله پسکوه در کیلومتری جاده ی اصلی پسکوه و ضلع جنوبی

پاسگاه قرار دارد،دارای دو کلاس درس ساختمانی قدیمی حدود (100)سال قدمت دارد.

سقف قدیمی،دیوار های خشتی و گلی دارای سالنی قدیمی که مخروبه می باشد،

دارای دو عدد باغچه مستطیل شکل بزرگ که در این باغچه ها درختان اکالیپتوس روییده است.

دارای دو نفر نیروی آموزشی و چهل نفر دانش آموز می باشد، که پایه های اول،

دوم، سوم توسط آموزگار مرد که مدیریت این آموزشگاه راهم بر عهده دارد انجام می گیرد.

پایه های چهارم و پنجم توسط، آموزگار دیگر، که زن می باشد کار آموزشی را انجام

می دهد. از نظر بهداشتی و امنیتی این مدرسه در حد نا مطلوبی می باشد.نور

کلاس ها خیلی کم و همچنین مدرسه فاقد برق می باشد.

باغچه ها در وضعیت نامطلوب،که اگر دانش آموزی به طور ناگهانی به طرف

آن بیفتد صدمه خواهد دید.

آموزگاران بیش تر از روش های ترکیبی یعنی :سخن رانی،مشاهده ای و

روش های عینی در تدریس استفاده می کنند

این آموزشگاه فاقد کیت ریاضی و علوم آزمایشگاه وجود دارد در تدریس

خود استفاده می نمایند.این دبستان که دانش آموزان آن مختلط یعنی

پسر و دختر می باشند از نظر تربیتی برای مربیان دشوارتر است که

مشاهده کرده ام که آموزگاران با این دانش آموزان از روش های خوب

برای آنان استفاده می کنند.و نکات اسلامی را از دبستان که یادگیری

آنها بهتر انجام می شود برای دانش آموزان گوش زد می کردند و از

دانش آموزان می خواستند که بیش تر با هم جنسان خود بازی و

کار گروهی انجام دهند.در تدریس خود از روش خلیفه ای یعنی

کمک از دانش آموزان زرنگ برای یاد دهی به دانش آموزان ضعیف استفاده

می کردند.در تدریس ریاضی از تخته ی سیاه و گچ استفاده می شد چون

تخته ی وایت برد نداشتند و کار تمرین ریاضی بیش تر توسط دانش

آموزان زرنگ انجام می شد و معلم مشغول تدریس کلاس دیگر بود

زنگ ورزش دانش آموزان هر کلاس نوبتی انجام می شد هنگامی که

دانش آموزان مشغول ورزش بودند معلم به تدریس پایه دیگری که به

عهده ی دانش آموزان بود مشغول بودند چون بازدهی کلاس های

چند پایه در مدارسی که والدین به خوبی با مربی همکاری نکنند

در حد خوبی نـــــــیست.

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: مدرسه قلعه پسکوه پسکوه مدرسه

تاريخ : شنبه 22 / 12 / 1391

| 8:31 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

نان های محلی

نان های سيستان و بلوچستان

همچون ساير نقاط کشورمان نان، عمده‌ترين ماده غذايي در استان ما

است. ده‌ها نوع نان ويژة

استان ما ، به مناسبت‌هاي مختلف پخت مي‌شود. به عنوان مثال در سيستان

علاوه بر نان لواش، تافتون، کلوچه، تابه‌اي و چَلْبَکْ ( čalbak) از آرد گندم نوعي

نان به نام قليفي ( qalefy)، پخته مي‌شود.
نان در بلوچستان، نيز انواع مختلفي دارد. به عنوان مثال، نوعي نان به نام

هلکاري ( halekary) که همان چلبک سيستاني است، وجود دارد. جهت

پخت آن خمير درست شده را به صورت قرص‌هاي کوچکي، در روغن سرخ مي‌کنند.

اين نان مخصوص سفرة صبحانه است.
انواع ديگري از نان‌ها مثل لواش، گرده (gerdeh)، سيسرک (syserk)،

پناري (ponary) و نان‌هايي که روي تابه پخته مي‌شود، نيز در بلوچستان مصرف مي‌شود.
بلوچ‌ها همراه با نان خورش‌‌هايي نيز مصرف مي‌کنند که به آن عموماً

واداپ (vadap) گفته مي‌شود. در انواع خورش‌هاي طبخ شده در بلوچستان،

ادويه‌هاي تند و پياز فراوان استفاده خاصي دارد و گوشت بز بيشتر از

گوشت ساير دام‌ها مصرف مي‌شود.
“تنوري” يکي از غذاهايي است که عمدتاً جهت مجالس مجلل طبخ

مي‌شود و آن عبارت است از به سيخ کشيدن يک لاشه کامل گوشت

قرمز است. سپس آن را در تنور مي‌گذارند.

امروزه با توجه به ارتباط فرهنگ‌ها و بهبود شرايط اقتصادي، تغذيه هيچ‌يک

از اقوام منحصر به تهيه غذاهاي سنتي نيست، در سيستان و بلوچستان ن

يز به همين دليل هم‌اکنون انواع خورش‌ها و پلوها و ساير طعام‌هاي ايراني و

حتي خارجي در ليست غذاهاي رايج مردم قرار دارند

نان های محلی روستای پسکوه