پـسـکوه پیرزهی

تباهگ از اصلی ترین غذاهای مخصوص ماه مبارک رمضان که بیشتر در وعده سحری روزه داران تناول می شود

و از مخلوط برنج و دیگر افزودنیهای خوراکی ساندویچ شده در میان گوشت خشک شده تهیه می شود، تباهگ

نه تنها غذای لذیذ و محبوب بلوچ هاست بلکه طرفدارانی در خارج از استان سیستان و بلوچستان نیز دارد.

یکی از ویژگی های بارز مردم ایران زمین پایبندی و توجه به برگزاری آیین ها و آداب و رسوم خاص

سرزمین مادری است و به تبع آن مردم بلوچ نیز همانند سایر اقوام و هموطنان خود در

جای جای کشورمان سنت های خاصی دارند.

آیین ها و آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در میان مردم بلوچ همانند دیگر

مراسم های این قوم تشابه بنیادی

و ریشه ای چه در منطقه مکران و چه درسرحد با هم دارد اما اجرای مراسم ها کم و بیش در

مناطق مختلف بلوچستان متفاوت است.

زنان بلوچ در برگزاری آیین های مربوط به ماه مبارک رمضان نقش کلیدی دارند، مدیریت بیشترین

امورات مربوط به این ماه

توسط آنان طی سنت های خاص به پا داشته می شود و البته حفظ کانون گرم خانواده و تهیه غذاهای

لذیذ از دیگر فعالیتهای زن بلوچ است.

در گذشته های دور که مردم از نعمت برق و وسایل سرمایشی محروم بودند

ساکنان منطقه مکران بعد از قربانی

کردن گوسفند در عید قربان و فطر جهت هدر نرفتن گوشت های مازاد و برای نگهداری آن در مدت

زمان بیشتر گوشت را به لایه های نازک و ورقه های ظریف تقسیم می کردند. پس از آن مخلوطی از

پودر انار ترش، آب لیمو و نمک را به وسیله خمیر بر روی لایه های گوشت مالیده و سپس گوشت ها

را در فضای باز روی بند یا طنابی قرار داده و در مجاورت تابش مستقیم آفتاب قرار می دادند.

همچنین برای جلوگیری از آلوده شدن گوشت ها و نفوذ گرد و غبار، روی آن را با تور یا پارچه های مخصوص

می پوشاندند به شکلی که هوا و نور کافی به گوشت برسد، بعد از خشک شدن گوشت آنرا جمع آوری و در

کیسه های پارچه ای قرار می دادند تا در طول ماه مبارک رمضان و یا سایر ایام سال آن را به تنهایی

و یا همراه با برنج طبخ و مصرف نمایند.

کار آماده سازی خوراک تباهگ از قرن ها پیش در میان مردم بلوچستان متداول بوده و تهیه آن

یک هفته تا ده روز زمان می برد و به همین سبب معمولا بلوچ ها تهیه آن را از نیمه دوم شعبان

آغاز می کنند، مواد اولیه یا همان گوشت از گوسفند یا بز فربه که در زبان بلوچی به

آن پابندی می گویند، تهیه می شود.

از آنجا که تباهگ بدون استفاده از هیچگونه وسایل سرمایشی گاهی اوقات هفته ها و حتی ماهها

در منزل نگهداری می شود هنگام تناول آن را مجددا به مدت نیم ساعت در محلول آب، نمک

و فلفل می جوشانند سپس از آب جدا شده آن برای طبخ برنج استفاده کرده و تباهگ که در این حالت

ملایم شده با روغن سرخ می شود اگر چه ذائقه برخی افراد تباهگ سرخ نشده را ترجیح می دهد

زیرا برخی افراد اعتقاد دارند روغن سرخ شده طعم اصلی گوشت یا همان تباهگ را از بین می برد.

همچنین گاهی اوقات تباهگ را به برنج اضافه کرده و مانند استانبولی میل می کنند.

غذای تباهگ که به تنهایی یا همراه با برنج تناول می شود بیش از همه غذای

مخصوص و مرسوم مردم منطقه

مکران شامل شهرهای ایرانشهر، نیکشهر. بنت، فنوج، کتیج، قصرقند. لاشار، چابهار،

کنارک و سرباز است و

حتی در ایالت بلوچستان کشور پاکستان نیز طرفداران زیادی دارد و در برخی موارد به عنوان تحفه بلوچ ها

به دیگر کشورها حتی تا اروپا و شمال آفریقا سوغات برده می شود.

اگر چه به سبب مدرنیزه و ماشینی شدن زندگی امروزی و فراوانی وسایل سرمایشی تهیه و مصرف

تباهگ در مقایسه با گذشته کمتر صورت می گیرد اما باورهای عمیق مردم بلوچ و احترام آنها به آیین و

سنت های محلی باعث شده است این غذای لذیذ همچنان طرفداران خاص خود را داشته باشد.

برخی گردشگران حرفه ای که به سیستان و بلوچستان سفر می کنند هنگام سفر به منطقه مکران و

دریای عمان لذت سفر خود را با چشیدن طعم تباهگ و خوردن حداقل یک وعده از آن تکمیل می کنند.

گاهی اوقات بلوچ ها از تباهگ به عنوان خوراک اصلی مهمانان خود استفاده می کنند، حتی دیده شده است

از مقامات رسمی دولتی نیز که به مکران سفر می کنند با این غذای سنتی پذیرایی می شود که آخرین آن

در جریان دیدار مردمی هفته گذشته استاندار سیستان و بلوچستان با مردم شهرستان نیکشهر رخ داد.