پـسـکوه پیرزهی

بلوچستان وتمدن بی نشان آن ؟

شاید پربیراه نباشد که بگوییم تمدن دیرینه بلوچستان به قول هرودت تاریخ نگار یونانی گدروزیا مورد بی مهری بسیار قرارقرارگرفته است واین بی مهری شامل ادوار مختلف تاریخ معاصر میباشد .

ازآنچه که در اطراف مان میگذرد که بگذریم ...به جیرفت وتپه کنارصندل و اقمار آن که بنگریم همه وهمه حکایت از حضورهنر بلوچی دارد .نمیشود جیرفت ونمایه های آن را بدون هنر بلوچ تصور نمود.

ازطرفی نمیتوان بسادگی حضورفرهنگی منوجان درفرهنگ آداب رسوم ومذهب بلوچستان را نادیده گرفت

منوجان جزیی از فرهنگ وادبیات بلوچستان را تشکیل میدهد.رفت وآمد (ها)داد وستد(ها)ی فرهنگی ِاجتماعی واقتصادی درتاریخ نانوشته و سینه به سینه بلوچستان با منوجان حاکی ازیکی بودن این پاره پاره ها ی جدااز هم بوده است .

امیدوارم مسئولانی که در تهران چشم رابراین واقعیتهابسته اند به خود بیایند وداستان حذف بلوچستان راکه از لحن اخبار سیما و صدا آغاز کرده اندپایان دهند ....قومیتهای ایرانی همچون پرچم سه رنگ -رنگهای اصلی این مرز وبوم یک پارچه اند .

تاريخ : 11 / 1 / 1392

| 9:52 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

هُدایانی هُدایی شعر آزاد بلو.چی از عبدالسلام بزرگزاده

شعر آزاد بلوچی: هُدایانی هُدایی هَم نَه مانیت شاعر:عبدالسلام بزرگ زاده

منا چه شَپانی تَهاری
چَه هَلکانی گاری
چَه هَورانی هَکّل
چَه رُژن ءِ روژنایی
چَه هَارے تواران
چَه گوات ے لوَاران
چَما دژمن اِین دوست
چَه سیاه اِین پُٹ ءُ پوست
چَه ماه اِین دَپ ءُ دیم
چَه چَمّ ے بَزّین رِیم
چَه کوُلِنج اِین بَچّان
چَه صد گنَج اِین مَچّان
چَه سارت اِین کَلَّگ ءُ شهران
چَه مات اِین چِلَّگ ءُ گهُران
چَه پُردان ءُ چَه پادینک
چَه چُلدان ءُ چَه آدینک
چَما روچ که بِرَمشیت
چَما مَردان
که تَهروز ءُ تَمَرداَنت
چه دَردان شیر زالانی
که هر سالان ثَمر دَنت
هَما هَاوَند زمین ءُ آزمانی
مَنا سِتک اِنت اَبَد زُلم ءَ نَه مانیت
مَنا سِتک اِنت اَبَد زُلم ءَ نَه مانیت
هُدایانی هُدایی هَم نَه مانیت
مَنا سِتک اِنت همئ مُوت
که کئَیت روچ سیاهی ءَ رَوت
چِیا تو چَه وَت ءَ ؟
چو دُور دارے
بِزان که روشن اِین روچ
نور ءَ گُوارے
تُش ےِ صبر کَن
تُش ےِ آرام کَن ءُ نِند
تُش ےِ صبر کَن
تُش ےِ آرام کَن ءُ نِند
دِل ءَ جَم کَن
توجُهدےِ آسرءَ گِند
مَنا زانان که هِچ سیاه ءِ نه مانیت
هُدایانی هُدایی هَم نَه مانیت
هُدایانی هُدایی هَم نَه مانیت

موضوعات مرتبط: بلوچستان
برچسب ها: شعر بلوچی سیب و سوران پسکوه شهرستان سیب و سوران شهرستان سراوان بلوچستان

تاريخ : 11 / 1 / 1392

| 9:52 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

سلام بر بهار وبهارگاه بلوچستان

امسال فصل بهار دربلوچستان ونواحی اطراف زاهدان باتمام بی مهری طبیعت مناطق بکر؛ آبادو

کشف نشده ای برای من داشت مناطقی که بسیاردیدنی بود باتمام فرصت اندک در اطراف زاهدان

زیباییهایی دیدم که تاکنون ندیده بودم یا ازکنارش گذشته بودم ازآنجا که اکثراین مناطق به وسیله اهالی به طرز ماهرانه ای قرق شده بودوگروه چند نفره مان برای اولین بار در این ده سال به آنجارفته بودیم من خود رامقید به ارائه اطلاعات اندک کرده ام.

جاهای دیدنی که شاید مردم مقیم زاهدان سالها از چندکیلومتری ان گذشته بودند وندیده بودند حیات وحش اندک امابکرآن.....ازگلهای معطر وحشی معطری که بنده درجایی نظیرشان راندیده بودم.

ازلاک پشت های روبه انقراضی که بازهم در ارتفاعات !! وجود داشتندوآنهم به دلیل وجود بزهای سرگردانی که تنهاعلفهایی راکه قوت لایموت لاک پشت رادرپایین دست تاراج میکردند.

چشمه های آب گوارا وشاید درمانگر وپونه های ترد ، تازه ومعطر تا......فکر میکنم اگر بیشتر بنویسم دوستداران طبیعت از من برنجند.

تاريخ : 11 / 1 / 1392

| 9:52 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

نوکین سال موبارک بیت .

نوکین بهارگه شومی سبز و جان شومی دروا......تا دیگه سالی که شومارا بگندین ...

تاريخ : 11 / 1 / 1392

| 9:52 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

سال نو مبارک

تاريخ : جمعه 7 / 1 / 1392

| 9:34 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

قلعه زابلی

قلعه زابلی(مهرستان)

این قلعه در حاشیه شهر زابلی و در کنار زمین های کشاورزی واقع شده است و قدمت آ« به دوره اسلامی بر می گردد و بیش از 400سال قدمت دارد.

این قلعه در سال 1291هجری شمسی توسط انوشیروان بارکزائی (برادر کوچکتر دوستم محمدخان،حاکم بلوچستان)را به تصرف در می آید که حاکم آن فردی بنام شاه جهان بوده است.پس از سال 1307 هجری شمسی و تسلط نیروهای دولتی در منطقه این قلعه همچون سایر قلعه های بلوچستان رو به تخریب و نابودی نهاد.

قلعه زابلی از دو قسمت حاکم نشین و عامه نشین تشکیل یافته است.

قسمت اصلی بنا در دو طبقه و در برخی از قست ها از سه طبقه تشکیل یافته است و دارای حیاط مرکزی بوده است.بر روی تپه ای دست ساز هچون قلعه سب بنا شده است .چاه آب نیز با هدف تامین آب ساکنین قلعه در وسط قلعه حفر شده است .چاه آب نیز با هدف تامین آب ساکنین قلعه در وسط قلعه حفر شده است.مساحت قلعه در حدود 1000متر می باشد. پوشش سقفی آ« تنه درخت خرما و کرز بوده است.گفتنی است نام قدیمی زابلی مگس بوده است که هنوز هم مردم به این نام آن را می نامند

برگرفته شده از کتاب سراوان شکوه گذشته از محمد صدیق دهواری

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: قلعه زابلی قلعه مهرستان قلعه پسکوه بلوچستان

تاريخ : چهار شنبه 28 / 12 / 1391

| 3:14 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

خرمای سراوان

خرما یکی از نعمت های و میوه های الهی است مه در ادیان گذشته

و نزد اقوام ملل مختلف از جایگاه وقداست خاصی برخوردار بوده است

به طوری که گفته میشود سومری ها که 4000سال قبل از میلاد مسیح

میزیسته اند در منطقه بین النهرین با خرما به عنوان یک کالای تجاری داد

و ستد می کردند در قانون همورابی از پادشاهان سلسه بابلی هفت

ماده از این قانون به درخت خرما اختصاص داشته است به طوری که

برای افرادی که درختان خرما را قطع می کردند جرایمی در نظر گرفته بودند

از سوی دیگر به کسانی که نخل خرما را تلقیح می کردند یک سوم خرما

را در هنگام برداشت می دادند در سنگ نوشته شاپور ساسانی چنین آمده است

درخت خرما از نعمت های خوبه اهورا مزدا می باشد که

به افریده های خود عطا کرده است

درخت خرما در نزد بلوچ به درخت زندگی شهرت دارد و آن را همچون فرزند

دوست می دارند و می گویند مچ و بچ

یعنی نخل و فرزند در شهرستان سراوان هشت هزار هکتار نخیلات

دیم در نوار مرزی جالق و سوران کشت شده است بطوری که قبل

از خشک سالی هفت سال اخیر یک میلیون هشتصد هزار اصله درخت

خرما در نقاط مختلف این شهرستان وجود داشته است از این تعداد

درخت خرما بیش از 60نوع خرما برداشت می شود.

ارقام مضافتی و ربی به عنوان بهترین نوع خرما در کشور شناخته شده اند

که در بازار های جهانی از جایگاه ویژه ای برخوردارند

با توجه به خشک سالی و خشک شدن نیمی از نخیلات انتظار می رفت

که دولت با حمایت مالی

و حتی حمل آب با تانکر و حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق مانع

از بین رفتن درختان خرما که سرمایه این مردم بود می شد اما متاسفانه

اقدام جدی صورت نگرفت

بدون تردید خرمای شهرستان سراوان که در نوع خود در کشور نمونه است

و حرف اول را از نظر کیفیت و تنوع می زند،می توان با استفاده از بسته

بندی خوب و مناسب در بازار های جهانی به سایر کشور ها رقابت نماید.

البته ناگفته نماند ارقام کم یاب دیگری نیز در مناطق مختلف شهرستان

سراوان وجود دارد که به علت عدم آگاهی از بازار پسندی این ارقام کمتر

مورد توجه قرار گرفته اند.

انواع خرمای شناخته شده در سراوان

1-مضافتی داودی2-مضافتی معمولی3-ربی سیاه هسته

4-زرد دان5-ربی معمولی6-حلیله7-راسکوائی8-دنبه

9-ودرود10-گرارمال11-ربی دان12-یک مشتی

13-رنگنو14-ماکیلی15-گوزلو16-حلیله دان17-شندشکن

18-پیو19-مرس20-سراسپید21-دیداری22-سبزو

23 -خشکیج24-بهن لدی25-وش کنک26-ببگمه جنگی

27-پیمازو28-سونت گراگ29-زرد دان شهر

30-جرپان31-سکی دان32-چرپان بادو33-هادوکی

34-پشتو35-گهربا36-دگو37-کلوت38-ساپو

39-کروچ بی هسته40-کلگی41-برنی42-وشتام

43-دراز دان44-گلدو45-جوزبولک46-کیاس کنک

47-وشدان48-جوابنزین49-شکری کنک50شکری51-ابو

مشهور ترین انواع خرمای شهرستان سراوان می باشند.

برگرفته از کتاب سراوان شکوه گذشته نویسنده محمصدیق دهورای

قلعه پسکوه

یکی از بناهای قدیمی و تاریخی شهرستان سراوان قلعه پسکوه می باشد که بنای آن به دوره اسلامی

و قاجاریه بر می گردد و همچون دیگر قلعه های این شهرستان از دو قسمت حاکم نشین و عامه نشین

تشکیل یافته است. قسمت حاکم نشین دارای دو طبقه بوده است که در طبقه بالا دارای سالن های که

محل برگزاری جلسات روزانه حاکم بوده است احداث شده است.آشپزخانه و اتاق خواب و استراحت

نیز درطبقه دوم بنا قرار گرفته است .قسمت عامه نشین نیز در اطراف حاکم نشین قرار داشته است

که در حال حاضر بیشترین قسمت های آن از بین رفته است برخی بنای این قلعه را به ملا نظر محمد ملازهی

نسبت می دهند و برخی دیگر می گویند توسط محمدشاه اول از طایفه میرمرادزهی بناشده است.درب

خروجی قلعه در قسمت غربی قعله واقع شده است.این قلعه دارای حصار بوده است و دو دروازه

در آن تعبیه شده است.قلعه در برخی قسمت ها دارای 3طبقه بوده و چاه آب نیز برای تامین آب

شرب در آن وجود داشته است.دیوار های قلعه ضخیم و بیش از یک متر ضخامت داشته و همچون

دیگر قسمت های قلعه از خشت خام و گل ساخته شده اند.زیر بنای قلعه بیش از 1000متر برآورد شده است

و پوشش سقفی این قلعه تنه درخت خرما و شاخه آن می باشد.فرم و تزینات خاص این اثر تاریخی از

ویژگی های این بنا می باشد که ضمن آنکه بر زیبائی نما افزوده است برای شکست نور نیز کاربرد داشته است

که با متروک شدن قلعه بیشترین قسمت این تزئینات و خود این قلعه تاریخی تخریب شده است .از دیگر

آثار تاریخی در پسکوه می توان به کلاه گوران یا قلعه گبرها در قسمت جنوبی پسکوه اشاره کرد قدمت

سنگ رد پا نیز در این روستا به قل از اسلام بر می گردد که در خصوص آن باورهای مختلفی وجود دارد

که آثار سفال نیز در اطراف آن مشاهده می شود.

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: قلعه پسکوه پسکوه

تاريخ : دو شنبه 26 / 12 / 1391

| 8:49 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

مقاله مدرسه قلعه پسکوه

مقاله ای درباره مدرسه قلعه پسکوه

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: مقاله ای مدرسه قلعه پسکوه پسکوه

ادامه مطلب

تاريخ : شنبه 22 / 12 / 1391

| 11:7 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

مدرسه قلعه پسکوه

دبستان شهید عباس قعله پسکوه در کیلومتری جاده ی اصلی پسکوه و ضلع جنوبی

پاسگاه قرار دارد،دارای دو کلاس درس ساختمانی قدیمی حدود (100)سال قدمت دارد.

سقف قدیمی،دیوار های خشتی و گلی دارای سالنی قدیمی که مخروبه می باشد،

دارای دو عدد باغچه مستطیل شکل بزرگ که در این باغچه ها درختان اکالیپتوس روییده است.

دارای دو نفر نیروی آموزشی و چهل نفر دانش آموز می باشد، که پایه های اول،

دوم، سوم توسط آموزگار مرد که مدیریت این آموزشگاه راهم بر عهده دارد انجام می گیرد.

پایه های چهارم و پنجم توسط، آموزگار دیگر، که زن می باشد کار آموزشی را انجام

می دهد. از نظر بهداشتی و امنیتی این مدرسه در حد نا مطلوبی می باشد.نور

کلاس ها خیلی کم و همچنین مدرسه فاقد برق می باشد.

باغچه ها در وضعیت نامطلوب،که اگر دانش آموزی به طور ناگهانی به طرف

آن بیفتد صدمه خواهد دید.

آموزگاران بیش تر از روش های ترکیبی یعنی :سخن رانی،مشاهده ای و

روش های عینی در تدریس استفاده می کنند

این آموزشگاه فاقد کیت ریاضی و علوم آزمایشگاه وجود دارد در تدریس

خود استفاده می نمایند.این دبستان که دانش آموزان آن مختلط یعنی

پسر و دختر می باشند از نظر تربیتی برای مربیان دشوارتر است که

مشاهده کرده ام که آموزگاران با این دانش آموزان از روش های خوب

برای آنان استفاده می کنند.و نکات اسلامی را از دبستان که یادگیری

آنها بهتر انجام می شود برای دانش آموزان گوش زد می کردند و از

دانش آموزان می خواستند که بیش تر با هم جنسان خود بازی و

کار گروهی انجام دهند.در تدریس خود از روش خلیفه ای یعنی

کمک از دانش آموزان زرنگ برای یاد دهی به دانش آموزان ضعیف استفاده

می کردند.در تدریس ریاضی از تخته ی سیاه و گچ استفاده می شد چون

تخته ی وایت برد نداشتند و کار تمرین ریاضی بیش تر توسط دانش

آموزان زرنگ انجام می شد و معلم مشغول تدریس کلاس دیگر بود

زنگ ورزش دانش آموزان هر کلاس نوبتی انجام می شد هنگامی که

دانش آموزان مشغول ورزش بودند معلم به تدریس پایه دیگری که به

عهده ی دانش آموزان بود مشغول بودند چون بازدهی کلاس های

چند پایه در مدارسی که والدین به خوبی با مربی همکاری نکنند

در حد خوبی نـــــــیست.

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: مدرسه قلعه پسکوه پسکوه مدرسه

تاريخ : شنبه 22 / 12 / 1391

| 8:31 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

نان های محلی

نان های سيستان و بلوچستان

همچون ساير نقاط کشورمان نان، عمده‌ترين ماده غذايي در استان ما

است. ده‌ها نوع نان ويژة

استان ما ، به مناسبت‌هاي مختلف پخت مي‌شود. به عنوان مثال در سيستان

علاوه بر نان لواش، تافتون، کلوچه، تابه‌اي و چَلْبَکْ ( čalbak) از آرد گندم نوعي

نان به نام قليفي ( qalefy)، پخته مي‌شود.
نان در بلوچستان، نيز انواع مختلفي دارد. به عنوان مثال، نوعي نان به نام

هلکاري ( halekary) که همان چلبک سيستاني است، وجود دارد. جهت

پخت آن خمير درست شده را به صورت قرص‌هاي کوچکي، در روغن سرخ مي‌کنند.

اين نان مخصوص سفرة صبحانه است.
انواع ديگري از نان‌ها مثل لواش، گرده (gerdeh)، سيسرک (syserk)،

پناري (ponary) و نان‌هايي که روي تابه پخته مي‌شود، نيز در بلوچستان مصرف مي‌شود.
بلوچ‌ها همراه با نان خورش‌‌هايي نيز مصرف مي‌کنند که به آن عموماً

واداپ (vadap) گفته مي‌شود. در انواع خورش‌هاي طبخ شده در بلوچستان،

ادويه‌هاي تند و پياز فراوان استفاده خاصي دارد و گوشت بز بيشتر از

گوشت ساير دام‌ها مصرف مي‌شود.
“تنوري” يکي از غذاهايي است که عمدتاً جهت مجالس مجلل طبخ

مي‌شود و آن عبارت است از به سيخ کشيدن يک لاشه کامل گوشت

قرمز است. سپس آن را در تنور مي‌گذارند.

امروزه با توجه به ارتباط فرهنگ‌ها و بهبود شرايط اقتصادي، تغذيه هيچ‌يک

از اقوام منحصر به تهيه غذاهاي سنتي نيست، در سيستان و بلوچستان ن

يز به همين دليل هم‌اکنون انواع خورش‌ها و پلوها و ساير طعام‌هاي ايراني و

حتي خارجي در ليست غذاهاي رايج مردم قرار دارند

نان های محلی روستای پسکوه

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: نان های محلی پسکوه بلوچستان

تاريخ : سه شنبه 20 / 12 / 1391

| 7:57 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

صنایع دستی پسکوه

هنر حصیر بافی در بلوچستان قدمتی به اندازه تاریخ این قوم دارد، این هنر

سینه به سینه توسط شیرزنان ومردان به فرزندانشان منتقل شده است اما

این صنعت جذاب چند صباحی است که بدلیل عدم توجه کاملاً با رکود مواجه شده و

همچنان علی رغم جذابیت های فراوان و سودآور بودن این صنعت ناشناخته مانده است

یکی از قدیمی ترین صنایع دستی در ایران و سیستان و بلوچستان می باشد.

آقای کریم سکوزهی از محققین سراوانی که در این زمینه تحقیق نموده است

می گوید:براساس اسناد و مدارک موجود نخستین زیر اندازهای بشر

از نی و گیاهانی که در باتلاق های بین النهرین می روییده اند تهیه شده است

و اولین سر پناه پس از زندگی در غارها به کمک جصیر و نی پدید آمده است.

در سیستان و بلوچستان بیش از 300نوع شیوه ی حصیر بافی وجود دارد مواد اولیه حصیر

در شهرستان سراوان شامل برگ (پیش)برگ درختان وحشی(داز)و ساقه های نی باتلاقی

دریاچه های فصلی می باشد.درخت داز نوعی درخت پا کوتاه نخل وحشی می باشد

که بیشتر در منطقه بلوچستان رویش دارد از این درخت صنایع دستی

متنوعی درست می کنند که عبارتند از تگرد(حصیر)،روپک(جارو)،پربوند(نوعی کمربند

مخصوص بالا رفتن از درختان نخل بسیار بلند)،سواس(نوعی کفش تابستانی)

کتور،جانماز،کچو(خورجین)،گواد گیج(بادبزن)تک،کپات(سبد)،پردگ(پرده)

کلاه حصیری،کیف حصیری،ریسمان و ......

مردم پسکوه هم نیز حصیر بافی را جزی از کار خود می داند

نمونه ای از صنایع دستی مردم شهرستان سراوان

پسکوه در یک نگاه عکسهای از پسکوه بلوچستان
برچسب ها: حصیر بافی مردم پسکوه پسکوه حصیر بافی

تاريخ : سه شنبه 20 / 12 / 1391

| 7:40 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

قاچاق فروشان

موضوعات مرتبط: پسکوه در یک نگاه عکس
برچسب ها: قاچاق فروشان پسکوه پسکوه

تاريخ : پنج شنبه 17 / 12 / 1391

| 8:1 قبل از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

مراسم ازدواج در قوم بلوچ

مراسم ازدواج در قوم بلوچ

ازدواج در بلوچستان همانند سایر جاها ودر میان سایر اقوام آداب

ورسومات مخصوص به خود را دارد. در همه جا ازدواج همراه با شادی و جشن بوده و هست اما در بلوچستان علاوه بر شادی وجشن چیزی كه مهم تر است همكاری وكمك به همدیگر است و مردم و اقوام دور هم جمع می شوند می گویند ورقص می کنند و

از شاعران و خوانندگان بلوچی دعوت می کنند در این جشن به سازو اهنگ بلوچی بخوانند و بنوازند.

آداب ورسومات ازدواج

بجارbejjar

بجار یكی از آداب و رسومات قبل از ازدواج است كه توسط خانواده

داماد جهت جمع‌آوری كمك به افراد فامیل وآشنایان روی می آورد

بجار را دریك جمله كلی بدین گونه می توان تعریف كرد كه جمع آوری كمك توسط پدر

یا سرپرست داماد از مردان فامیل و آشنایان قبل از شروع مراسم ازدواج مردان خانواده

داماد برای كمك گرفتن و انجام مراسم ازدواج به مردان فامیل و آشنایان مالدار رجوع می كنند

و به این شكل هم از آن شخص كمك می گیرد وهم آن شخص را از مراسم ازدواج با خبر

می سازد و هنگام خبر دادن بجار خواستن به طرف مقابل به این شكل خبر می دهد فلانی

كه را می خواهم زن بدهم به من بجار بده یا كمكم كن كه به زبان محلی می شود :

فلانی (اسم داماد )( لوئان سیرء بكنان بجارون بده ) و آن شخص آنچه كه برایش مقدور باشد

به او می دهد و به این عمل بجار كنگ یا كمك گرفتن گویند و بجار می تواند هر چیزی باشد

وبستگی به توان و بضاعت بجار دهنده دارد و این عمل برای بجار دهنده یك نوع پس انداز

برای آینده او می باشد که ولی امروزه چنین چیزی نیست و 50درصد از این سنت در حال

نابودی هست و 50درصد دیگر از مردم که در روستا ها زندگی می کنند این رسم

را قبول دارند و بقیه این رسم را ننگ و آبروریزی می دانند.

انتوكیگ antokig

درمکران جنوبی (چابهار-نیکشهر-سرباز-دشتیاری)کار اصلی انتوکیگ دعوت برای جل بندی

می باشد.جل بندیjolbandi عبارت است از بستن پرده وپارچه ای در کنجی از اتاق که

عروس را در آنجا می گذارند از اول عروسی تا پایان آن بایستی آنجا باشد مگرفقط برای رفع حاجات.

معنی كلمه انتوكیك یعنی دعوت به همیاری

انتوكیك در یك جمله كلی دعوت كردن فامیل توسط زنان خانواده داماد جهت كمك كردن

در عروسی است یكی دیگر از آداب و رسومات قبل از ازدواج است وتقریبا با بجار همسانی

دارد با این تفاوت كه انجام دهندگان انتوكیگ زنان وخانمهای خانواده داماد می باشند

ولی انجام دهندگان بجار، مردان خانواده داماد می باشند قبل از مراسم عروسی زنهای

خانواده داماد برای خبر دادن و دعوت كردن زنهای دیگر به سراغ آنها می روند و آنها

را با خبر می سازند كه به اصطلاح محلی آنها را (سهیگ) می كنند این گروه زنان

لباسهای شیك و خوشبویی كه نوید دهنده شادی است استفاده می كنند . معمولا

جملاتی كه درهنگام خبررسانی بر زبان می آورند به شرح زیر می باشد : امشب بیائید

كه برای فلانی (اسم داماد ) حنا بخیسانیم وبا به دست فلانی (اسم داماد )

حنا بگزنیم كه در زبان محلی می شود

(بیائیت حنای ء شلینین ـ فلانی ء حنا به دستءَ دیئن) وزنهایی كه به آنها خبر رسانده می شود

و چیزی را جهت كمك به خانواده داماد به زنان حامل خبر می دهند .

موضوعات مرتبط: بلوچستان
برچسب ها: مراسم ازدواج بلوچ بلوچستان پسکوه

ادامه مطلب

تاريخ : 13 / 12 / 1391

| 3:0 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

تاریخ بلوچستان

سرزمینی که امروزه به نام بلوچستان شناخته می شود و در قدیمیترین سندهای باقیمانده

که کتیبه های داریوش کبیر در بیستون و تخت جمشید هستند به نام (Maka) آمده است.

یکی از استانهای شاهنشاهی هخامنشی به شمار می رفته است ، اگر دقت کنیم امروزه

هم در بلوچستان به درخت نخل مچ (Ma:č) یا مک(MOk) می گویند که به نظر می رسد

که ریشه شناسی مکای باستانی (Maka) و مکران امروزی در ارتباط با درخت نخل باشد ؛

یعنی مکران به سرزمینی گفته می شد که درخت نخل در ان کشت می شد . همچنین بخشی

از نقاط شمالی آن در همین کتیبه ها با عنوان (Harahuvati) ذکر شده است که بعدها به نام آرخوزیا(Arachosian) یا رخج حروف شده است که امروزه افغانستان جنوبی

را در بر. می گیرد .[1] به عقیده «فرای» تمام این دو ناحیه استان «مکا» (Maka) را تشکیل می دادند .

وی می نویسد : سرزمین آرخوزی و سیستان در آغاز آریایی نبود و اقوامی که دراین استان از

کشور داریوش موسوم به استان مکا می زیستند به گفته هردوت

(کتاب سوم بند 93 و کتاب هفتم 63 ( به نام میکوی (Mikoi) (در فارسی باستانیMaka) و

اوتیویی (outioi)(در فارسی باستانی یاوتیهyautiya) و پاریکانویی

(Parikanioi) خوانده می شدند .

مکران از قوم نخستین نام گرفته است که به معنی «ساحل مکا» باشد و

قوم اخیر هم نام خویش را به پاریخان (Parikhan) و باریز (Bariz) داده است ،

که در کتابهای جغرافی نگاران اسلامی از آن یاد شده است . یاوتیایا یوتی (yuti) شاید

نیاکان جوتها (Jut) ]جهتا[ که بیانگرانی بودند در کرمان[2] .

همچنین در نوشته های هردوت از این سرزمین به عنوان گدروسیا یا

گدروزیا(Gedrosia) یاد شده است .

به موجب روایات همین مورخ ، داریوش از طریق گدروزیا «هپتاهندو» یا پنجاب را تسخیر

نموده است و در سال 512 پ.م. یک فروند کشتی تحت فرمان دریا سالار یونانی داریوش

موسوم به «سیلاکس» پس از عبور از سند ، سواحل گدروزیا (مکران کنونی) و

عربستان را کشف کرد.[3]

پس از سقوط هخامنشیان توسط اسکندر مقدونی ( 230 پ.م.) این فاتح جهان باستان نیز

مسیر بازگشت خود از هند را از گدروزیا (مکران فعلی) انتخاب کرد. بر اساس نوشته های

نیارکوس دریا سالار اسکند که بعدها آریان آنها را منظم کرده است ،

اسکندر هنگام مراجعت از هند نیروهایش را به سه بخش تقسیم کرد :

1) نیرویی را به سرپرستی کراتریوس (Cratryus) که گویا مسیرش از جنوب سند

به تنگه بولان و از آنجا به درنگیانا (سیستان کنونی) بوده است.

2) نیرویی به سرپرستی خود اسکندر که مسیر آن در نزدیکی سواحل و داخل خاک گدروسیا بوده است.

3) نیرویی دریایی به سرپرستی نیارکوس که مسیر آن اقیانوس هند ، دریای

عمان تا خلیج فارس را در می گرفته است. با این حال ما از تمام این سه نیرو و

حوادثی که به خصوص برای نیروهای تحت فرمان کراتریوس رخ داده است

تصویر روشنی در دست نداریم .

و حتی آگاهی های ما درباره اسکندر تا آنجایی است که با مسیر نیارکوس ارتباط داشت .

هنوز نمی توان گفت که راه بازگشت ، اسکندر واقعا از کدام مناطق گدروسیا گذشته است .

همچنین در مورد مردم آنجا زبان و نژاد انها اطلاعات چندانی وجود ندارد.[4] سرانجام اسکندر

و لشکریانش پس از دو ماه درگیری با ساکنان مناطق اورویتا(orveitans) ، ایختوفاجی

و گدروسیا که بر اساس نوشته های مورخین یونانی از جمله استرابون ، دیودرو

و پلوتارک تمام این مناطق در بلوچستان کنونی ( پاکستان، ایران و افغانستان )

واقع شده اند .[5] و متحمل شدن صدمات و تلفات فراوان به منطقه آزاد Pura

(فهرج) بمپور کنونی رسید[6] و پس از تجدید قوا از ناحیه رودبار کرمان به

پارس رفت. در اینکه چرا اسکندر این راه را برای بازگشت از هند انتخاب کرد

جای پرسش فراوان است. اکثرا می گویند چون پیش از این کوروش کبیر برای نبرد

با اقوام شرقی گزارش از گدروسیا بوده است و به دلیل سختی راه لشکریانش را در

این سرزمین از دست داده است و اخرالامر تنها با هفتتن از همراهنش جان سالم در برد

و نیز داستان ملکه افسانه ای آشوری سیمیرامیس که او هم در فرارش از هند با بیست

تن از همراهنش توانست این مسیر خطرناک را طی کند ، این موارد راهنما و انگیزه

اسکندر در بازگشت از هند بوده است[7] .

در دوران سلوکیان کرمان و نواحی مکران و آنسوی آن چندان بستگی به سلوکیان نداشت

که به احتمال قریب به یقین این مناطق تحت اداره حکمرانان بومی خود قرار داشتند[8].

هرچند که بعضی از مورخین اشاره می کنند که در حدود سال 305.ق.م. سلوکوس از

سند گذشت و با پادشاه دودمان «موریا» (Maurya) در غرب هند که «چاندراگوپتا»

نام داشت دیدار و پیمانی بست که به موجب آن پیمان فتوحات اسکندر در هند با قسمت

اعظم باختر و رخج و بلوچستان فعلی را به چاندرا گوپتا واگذار کرد و در عوض

500 فیل و مقداری وجه دریافت کرد وحتی دختر خود را به نکاح چاندرا گوپتا د

ر آورد[9]؛ که با توجه به وسعت این مناطق و اهمیت آنها در صحت این روایت

میتوان تردید کرد که چگونه سلوکوس در مقابل 500 فیل حاضر شد که

مناطقی به این وسعت را به چاندرا گوپتا واگذار کند . در دوران پارتها نیز

مکران به صورت مستقل و به دور از سلطه آنها بود[10]. هر چند که در

این مورد میان صاحبنظران اختلاف وجود دارد ، گریشمن معتقد است که

مهرداد او ل شاه اشکانی بین سالهای 160و 140 ق.م. پس از جنگهایی

چند مناطق مختلفی را از جمله « گدروزیا» را به متصرفات خویش ضمیمه کرد[11] .

و نیز برخی از مورخان معتقدند که این ناحیه به همراه سیستان یا زرنکا(Zarnka)

و رخج افغانستان جنوبی کنونی – جزء دولت باختر بوده است[12] . اما به نظر

بعضی دیگر در دوران اشکانیان قسمت اعظم بلوچستان کنونی تحت سلطه

کوشانیان بوده است [13]. با این حال به نظر میرسد که مکران پیش از

ساسانیان پادشاهی مستقلی بوده است ، چرا که پس از تأسیس پادشاهی

ساسانی توسط اردشیر « به موجب این روایت طبری که هر تسفلد صحت

آن را تصدیق می کند پادشاهان کوشان که دره کابل و پنجاب را در دست داشت

و پادشاهان طوران و مکران و ناحیه فعلی خزدار در جنوب کویته و مکران

واقع در سواحل خلیج عمان و اقیانوس هند سفرایی به حضور اردشیر

فرستادند و او را به شاهنشاهی شناختند.»[14]از این پس مکران (گدروزیا)

یکی از ساتراپهای ساسانیان به شمار می رفت.[15] بنابراین به خوبی می توان

دریافت که این منطقه بدون توسل به زور به پادشاهی ساسانیان پیوست .

پس از براندازی ساسانیان توسط اعراب مسلمان و در زمان خلیفه دوم ،

سهیل بن عدی و عبدالله بن عتبان برای تصرف مکران و کرمان در رأس

سپاهیانی اعزام شدند که قسمت اعظم اهالی بلا فاصله اسلام آوردند.[16]

از زمان ساسانیان به بعد این سرزمین که بعدها به مناسبت ، اسکان

بلوچها در آن سامان « بلوچستان» نام گرفت همواره جزیی از ایران

محسوب می شد تا دهه 30 قرن نوزدهم میلادی که از این زمان به بعد

بریتانیا در قسمت شرقی بلوچستان نفوذ کرد و عملا این منطقه به دو

بخش شرقی ( بلوچستان پاکستان کنونی ) وغربی ( بلوچستان ایران کنونی) تقسیم شد .

به عبارت روشنتر از سال 1871 میلادی به بعد کمیسیون مرزی از سوی انگلیسها

به ریاست سرلشکر فریدریک ،

ج.گلداسمیتsir Fredric John Gold Smith (Major General

تشکیل و مرز به دو بخش مذکور مشخص شد . بخش شرقی آن به هند

انگلیس ضمیمه شده و پس از استقلال در سال 1947 م. به پاکستان تعلق گرفت.

[17] از این زمان به بعد تاریخ سیاسی بلوچستان به دو کشور ایران و پاکستان

گره خورد بخش غربی ( بلوچستان ایران ) مانند سایر ایالات و ولایات کشور

حکومت خان خانی داشت تا سال 1307 ه.ش. پس از شکست دوست

محمد خان بارکزهی قدرت حکومت مرکزی را در این خطه تثبیت کرد.

برچسب ها: تاریخ بلوچستان پسکوه بلوچستان

تاريخ : 13 / 12 / 1391

| 3:0 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

نقشه

تاريخ : 13 / 12 / 1391

| 3:0 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

شناخت قبایل مکران

شناخت قبایل مکران

تحقیق ترجمه و تالیف : بلوچ وبلاگ

بلوچستان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی و وجود

موانع طبیعی که بین بلوچستان و نواحی اطراف ان وجود دارد

ازقبیل کویر ها و بیابان لوت در غرب و شمال غرب بلوچستان و

وجود مناطق صحرایی جنوب قندهار و در پس این صحراها

خشک وبی آب وعلف سلسله کوههای مرتفع و خشک همواره

چون سد هایی مستحکم بوده اند که قوای هر نیروی مهاجمی

را به تحلیل می برد و در تنگه ها و گذرگاههای کوهستانی داخل

بلوچستان فرصت قلع و قمع هر لشکری را به مدافعان میداد .

این شرایط خاص سبب شده بود تا این منطقه همواره بعنوان

پناهگاهی امن برای آوارگان و فراریان از دست حکام درآید .

برچسب ها: شناخت قبایل مکران سیستان و بلوچستان پسکوه

ادامه مطلب

تاريخ : 13 / 12 / 1391

| 3:0 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |

جایگاه زبان بلوچی

جایگاه زبان بلوچی در میان مردم و جوانان بلوچ :

با گسترش روز افزون علم و بالا رفتن سطح فکر ها همه جوانان در جامعه ایران

خواهان پیشرفت تحصیلی و علمی در دانشگاه ها می باشند .

بلوچ به عنوان اقلیت در ایران نیز موظف به اطاعت از امر حکومت بوده

و در دانشگاههای ایران و مدارس سیستان و بلوچستان در حال تحصیل

زبان فارسی می باشد و با توجه به تدریس ادبیات فارسی و زبان فارسی

، جوانان بلوچ به سمت و سوی ادبیات فارسی و به خصوص زبان فارسی

گرویده اند . آنها وارد دانشگاه شده و به تحصیل مشغولند و این افتخار

خیلی بزرگی برای مردم بلوچ می باشد . اما یک نکته این جا مهم است

و آن این است که جوانان ما علاوه بر تحصیل به سمت و سوی سنتها

و آداب و رسوم مردم دیگر مناطق گرویده اند که حتی پوشیدن لباس

بلوچی را در دانشگاه ننگ دانسته و از صحبت کردن با زبان شیرین

بلوچی امتناع می کنند .

متاسفانه هدف از تحصیل در جامعه ما مشخص نیست و دانشجو

فقط به خاطر دلایلی دیگر نه بالا بردن سطح فکر و آگاهی قدم به

عرصه علم و دانش می گذارد کما این که ما در دانشگاهها دیده و می بینیم .

در کشور های دیگر هدف از تحصیل بالا رفتن سطح آگاهی و درک

انسان به عنوان انسان بودن می باشد اما متاسفانه در جامعه

ما هدف از تحصیل برای جوانان ما گنگ و نامفهوم می باشد .

و با تحصیل علم فاصله ای دور با فرهنگ و آداب و رسوم خود پیدا می کنند

، جای بسی تاسف و نگرانی است که حتی صحبت کردن با زبان بلوچی را بد می دانند.

ما جوانان بلوچ باید آداب و رسوم و زبان بلوچی خود را دریابیم نه این

که از آنها فاصله بگیریم .

و جای تامل دارد برای جوانانی که بعد از این که ازدواج می کنند

بچه های خود را با یادگیری زبان فارسی بزرگ می کنند و جالب تر

از آن این است که این معصومان کوچک زبان فارسی را با زبان

مادری قاطی می کنند و می آمیزند و این مهم معزل بسیار

بزرگی در سر راه زبان بلوچی است و یکی از ابزارهای تحریف

زبان بلوچی به حساب می آید .

امیدوارم ما جوانهای بلوچ در سمت و سوی حفظ زبان بلوچی

، یادگیری و عدم تحریف آن روز به روز به جلو گام برداریم و

علاوه بر فارغ التحصیل شدن در رشته های گوناگون در

راستای زنده کردن زبان بلوچی کوشا باشیم نه این که

خودمان با دست خود زبان مادری خود را تحریف کنیم.

موضوعات مرتبط: بلوچستان
برچسب ها: پسکوه جایگاه زبان بلوچ بلوچستان

تاريخ : سه شنبه 13 / 12 / 1391

| 2:58 بعد از ظهر | نویسنده : جاسم پیرزهی پسکوه |